Datum: 6 januari 2019
Download PDF
1. Aanstekelijke christenen
Als je ergens enthousiast over bent, dan wil je dat graag met anderen delen.
Een mooie reis. Een bezoek aan een museum. Een prachtige wandeltocht. Een mooi concert. Een heerlijk restaurant. Je praat er over. Je zet een verslag op Facebook of je post een foto op Instagram. Hoe meer likes, hoe beter.
Enthousiasme werkt meestal aanstekelijk.
Ik heb in mijn boekenkast een boek staan met de titel: ‘Hoe word je een aanstekelijk christen’. Ik heb het jaren geleden gelezen en vond in het boek nog een oude preek over dit thema. Op de achterflap van dit boek staan deze woorden: ‘Wat is er mooier dan anderen aansteken met je geloof in Jezus Christus. Daar wordt je ontzettend blij van. Het is heerlijk, als je meemaakt dat de vonk overslaat – op je moeder, je broer, je vriendin, je collega, je clubgenoot … Jezus nodigt immers iedereen uit Zijn koninkrijk binnen te komen’.
Mooi. Wie verlangt daar niet naar. Maar de flap gaat nog verder. ‘En de uitnodiging? Dat ben ú! Dat ben jij! Hoe je een goede uitnodiging kunt zijn, dat lees je in dit boek’. Nou dat komt dichtbij. Dat gaat dus over ons. Heel het boek gaat over hoe je als gelovige een uitnodiging voor anderen kunt zijn.
2. Natuurlijk enthousiasme
Nou gemeente, als we het bijbelgedeelte van deze morgen op ons laten inwerken, dan hebben Andreas en Filippus zo’n boek helemaal niet nodig.
Andreas heeft net een ontmoeting met de Here Jezus gehad. Als hij dan zijn eigen broer Simon tegenkomt, dan zegt hij: ‘we hebben de Messias gevonden!’. Kom mee en Andreas brengt Simon bij Jezus.
Of even later Filippus. Jezus kwam hem tegen. En die ontmoeting heeft hem zo geraakt, dat hij op zoek gaat naar Nathanaël. En als hij hem vindt, zien we opnieuw hetzelfde gebeuren. ‘We hebben Hem gevonden over wie Mozes in de wet geschreven heeft en ook de profeten, namelijk Jezus’. Met andere woorden: Ik heb de messias ontmoet. Kom mee, dan breng ik je naar hem toe. En zo ontmoet Nathanael ook Jezus.
Twee mensen die enthousiast zijn over Jezus, en dat op anderen weten over te brengen. Is dat niet wat wij ook diep in ons hart zouden willen? Dat we anderen, in ons gezin of familie, in onze vriendenkring, collega’s op je werk, medestudenten, dat we ze enthousiast kunnen maken over Jezus, of ieder geval ze op het spoor kunnen zetten van Hem.
En als dat verlangen er niet is, laten we daar God dan om vragen. Want Hij wil niets liever dan dat veel mensen zijn Zoon leren kennen!
Maar ik kan me voorstellen dat er misschien schroom is, of verlegenheid. Want om over Jezus te beginnen is wel moed nodig. Misschien ervaar je ook wel teleurstelling. Je hebt het geprobeerd, maar zonder resultaat. Je deed nog zo je best naar je kinderen, maar ze hebben het stokje van het geloof nog niet overgenomen. Je collega’s nemen voor kennisgeving aan wat je zegt, maar veel verder komt het niet. Je laat het thema maar rusten.
Vanmorgen hopen we iets meer te kunnen leren van deze eerste discipelen. Wat zou het geheim zijn van hun enthousiasme en van hun wervingskracht? Wat zouden we van hen kunnen leren? Maar voordat we dat doen, staan we eerst even stil bij de Here Jezus.
3. Inzet van het evangelie: Jezus centraal
Want als er iemand is, die in dit hoofdstuk centraal staat, dan is het Jezus wel. Alles draait om Hem. Er gaat een grote aantrekkingskracht van Hem uit. Als een magneet trekt Hij mensen naar zich toe. En wat vinden mensen dan als ze Hem ontmoeten? Nou daar heeft Johannes al het nodige over gezegd. Drie dingen om precies te zijn.
a. Tent opgeslagen.
In 1:14 konden we al lezen dat het Woord vlees is geworden. (preek van ds. Batenburg met Kerst). Dat de Zoon van God naar de aarde is gekomen. Hij daalde neer van Zijn troon om mens te zijn. God heeft zijn tent onder de mensen opgeslagen. In Jezus heeft God een gezicht gekregen; een lichaam, handen en voeten en een stem. God wilde geen verre en afstandelijke God zijn. Hij is op aarde gekomen om ons leven te delen, zodat we Hem konden ontmoeten. Fysiek. Lichamelijk. Althans de mensen daar.
Wat betekent dat? Dat God dus echt contact wil. Gemeenschap. Omgang met mensen. Dat is Zijn verlangen. Daar had Hij alles voor over. Iedereen is bij Hem welkom!
b. Lam van God.
Dan het getuigenis van Johannes in 1:29 en 36. Jezus is het lam van God dat de zonde van de wereld wegneemt. Voor Joden een aansprekend beeld. Zij brachten regelmatig offers voor al die dingen die mis waren gegaan, in de relatie met God en met de mensen om hen heen. Het berouw en de offers herstelden de levende omgang met God. Maar daar is Jezus opeens. Hij kwam als een lam om de zonde van de wereld weg te nemen. Wat is zonde? Nou, daar had Johannes al over gesproken: zonde is dat mensen God niet kennen, niet willen kennen. Hij kwam tot het zijn maar de zijnen hebben Hem niet aangenomen. Zonde is dus dat het niet botert tussen God en mens. Zonde is dat er zelfs helemaal geen contact is tussen God en de mensen. Jezus kwam om die zonde weg te nemen, om de toegang tot God opnieuw te openen. Dat deed Hij door op weg naar het kruis als een lam te lijden. Om zo de zonde van de wereld weg te nemen. Hij was bereid om die prijs te betalen.
Wat betekent dat? Dat Jezus de enige is die ons in verbinding met God kan brengen. Wij kunnen God alleen maar kennen via Jezus. Bij Hem zijn we voor God aan het goede adres. In zijn lijden heeft Hij de angel van de zonde en de dood weggenomen. Niets hoeft er meer naar God toe in de weg staan.
Jezus is toegankelijk. Hij neemt zonde weg. En dan iets wat vaak vergeten wordt.
c. Doop met de heilige Geest.
Johannes zegt als derde dat Jezus mensen zal dopen met de Heilige Geest, vers 34. Jezus is degene die aan mensen de heilige Geest schenkt. Dat verwijst niet alleen naar Pinksteren, maar zegt iets over Jezus zelf. Als mensen Jezus ontmoeten, komen ze in de invloedssfeer van de heilige Geest. Jezus is zo vol van de Geest, dat als mensen Hem ontmoeten de Geest hen ook aanraakt. Het is als met een haardvuur. Hoe dichter je erbij komt, hoe meer je de warmte voelt. Waarom legt Johannes hier de vinger bij, dat Jezus mensen met de heilige Geest doopt? Heb je daar wel eens over na gedacht. Ik denk hierom: omdat de Geest nodig is om in Jezus te geloven. Zonder de hulp van de Geest kan dat niet. Dan slaat de vlam niet over. Dan valt het kwartje niet. Dan is er geen besef van noodzaak. De Geest moet het doen.
Dus als mensen de Here Jezus ontmoeten, helpt Hij hen om te geloven. Hij geeft wat nodig is. Door de Geest maakt Hij het mogelijk dat mensen Hem kennen en in Hem gaan gaan geloven. Als het gaat om aanstekelijk-christen-zijn, om een leesbare brief van Christus te zijn, als het gaat om mensen te bereiken met het evangelie, zijn we dus helemaal afhankelijk van de heilige Geest. Dat moeten we steeds weer bedenken. Dat we in alles wat we doen en organiseren, we de hulp van de heilige Geest vragen. Want alleen de Geest kan mensen bij Jezus brengen. Dat doet Hij onzichtbaar. Hier in het hoofdstuk wordt Hij verder niet genoemd. Maar in de stilte, op de achtergrond is Hij bezig, mensen naar Jezus te trekken.
En weet u wat ik zo mooi vindt? Dat de Geest mensen inschakelt. Toen en nu. Ook ons dus!Wat doen de discipelen? Ze nodigen mensen uit. Kom en zie, zeggen ze. Net als Jezus deed.
4. Kom en zie is een uitnodiging
Eerst is het Jezus die tegen twee discipelen zei: ‘Kom en zie’ (vs. 40); later is het Filippus die dat van Jezus overneemt en tegen Nathanaël zegt (vs. 47): ‘Kom en zie!’ Dat is een hartelijke uitnodiging.
a. Om te onderzoeken.
Jezus nodigt de mensen die Hem zoeken thuis uit. Hij deelt zijn leven met ze. Ze blijven de hele dag bij hem. Hij neemt de tijd voor ze. Mensen geven zich vaak niet zomaar gewonnen. Geloven is een weg die je gaat. Van vragen en luisteren, van onderzoeken, van nadenken over wat je hoort. Kom maar binnen, stel je vragen maar.
Wij kunnen Jezus niet zo ontmoeten als de mensen toen. Wij moeten het doen met het getuigenis over Jezus. Met wat de Bijbel ons over Hem vertelt. Maar wat Johannes ons presenteert, is als je het goed leest een heel concreet verslag. Op die dag gebeurde dit. Op de volgende dag dat. Daar is het huis van Jezus. Ze bleven bij Hem tot het tiende uur, 4 uur ‘s middags (vs. 40). Allemaal heel concreet.
Kom en zie. Dat wil zeggen: lees wat er over Jezus geschreven staat. Laat het op je inwerken. Spreek er met anderen over. Hier is een verslag van ooggetuigen. Misschien kan het je nu nog niet overtuigen. Maar weet één ding: het is geen fictie. Het is niet verzonnen. Want mensen zijn met dit verhaal de hele wereld overgegaan en waren zelfs bereid hun leven ervoor te geven. Kom en onderzoek de Bijbel. Aan ons de vraag of er in de gemeente mogelijkheden zijn om samen met belangstellenden de Bijbel te gaan lezen en met hen hierover het gesprek aan te gaan? Zodat we kunnen zeggen: kom en onderzoek!
b. Om Jezus te volgen.
Het is mooi als er bij mensen interesse is voor Jezus of het geloof. Maar niet iedereen is gelijk een volgeling van Jezus. Om een volgeling te worden, moet je eerst al bereid zijn om de woorden van Hem en over Hem te lezen. En als je dat doet, komt de oproep naar je toe om Jezus te volgen. Kom en volg Mij! Volgen gaat verder dan dingen over Hem weten. Je kunt veel dingen over iemand weten, maar dat is wat anders dan die persoon zelf ontmoeten. Dat komt veel dichterbij. In het evangelie komt een hartelijke uitnodiging naar ons toe om het te wagen met de woorden van Jezus.
Let op: het gaat niet in de eerste plaats om de kerk, dat mensen lid worden of zo. Dat we ze inlijven in onze tradities en gewoontes. Kom maar bij onze club. Het is fundamenteler. In de kerk draait alles om Jezus. Hij spreekt hier. De focus van het evangelie ligt op Jezus. Hij is de enige die ons in verbinding met God kan brengen. Om Hem gaat het! Om wat Hij zegt! Je kunt daar iets van vinden. Het is waar of onwaar. Zit niets tussen. Jezus claimt dat het waar is. Amen, Amen zeg ik u. Niemand deed dat voor die tijd. Daarna ook niet. De enige manier om Hem te leren kennen, is dat je het woord onderzoekt en de stap zet om het met Jezus woorden te wagen.
Dat is een hele stap. Moeten we niet onderschatten. Tot geloof komen is een proces. Daar gaat soms heel wat tijd overheen. We kunnen dat niet forceren. Maar we kunnen wel bidden om een krachtige werk van de heilige Geest. Dat Hij mensen aanraakt. Zonder de Geest gaat het niet lukken. Hij moet de ogen openen voor Jezus. Alles wat we doen moet doordrenkt zijn van dat besef.
c. Om samen naar Jezus te gaan.
Er zijn altijd uitzonderingen, maar de manier om tot Jezus te komen, is vaak door middel van iemand anders: een vriend, predikant, clubleider, etc. Natuurlijk kun je zomaar een kerk binnenkomen uit belangstelling, maar om te kunnen verwerken wat je hebt gehoord, heb je vrienden, anderen nodig. Omdat christelijk geloof gaat over een ontmoeting met een Persoon, zie je in de Bijbel steeds weer, dat je Jezus pas echt vindt door vrienden of andere gelovigen. Mensen die verder op de weg van Jezus zijn. Waar je wat van kunt leren. Zonder die mensen is het moeilijk om te geloven. Zonder hen kun je zelf moeilijk dichter bij Jezus komen. Geloven in je eentje is moeilijk, omdat je dan met al je vragen blijft zitten.
Natuurlijk ook wel spannend. Om mensen uit te nodigen voor een ontmoeting bij je thuis, voor een kring of zelfs een kerkdienst. Maar waarom zou je het niet doen?
Ja, er is wel moed voor nodig. Maar dat wil God je geven. Je hebt ook lang niet het antwoord op alle vragen. Dat had Filippus ook niet, toen Nathanael hem de vraag stelde of Jezus wel de messias kon zijn, omdat Hij uit Nazareth kwam. Dat was een terechte vraag. Maar Filippus nodigt Nathanael uit om naar de persoon te gaan die wel antwoord kan geven. Dat kun je ook doen. De vraag die mensen vaak hebben als het om God of om Jezus gaat, is de vraag naar het lijden: Als God er is, waarom is er dan zoveel ellende in deze wereld. Als Jezus de beloofde Redder is, waarom ziet de wereld er dan zo ellendig uit. Dat zijn goede vragen. Ga dan samen met die ander naar iemand die je verder kan helpen. Misschien wel iemand die veel lijden heeft meegemaakt en het geloof niet heeft verloren.
Met andere woorden: soms kan een getuigenis geweldig helpen. Prof. Arie van den Beukel, oud-hoogleraar natuurkunde, schreef jaren geleden een boek: ‘de Dingen hebben hun geheim’. Daarin vertelt hij ook iets over de mensen die hem op de weg van het geloof hebben geholpen. Zoals meester Bergsma. De onderwijzer op school. De dag nadat de Duitsers zijn zoon hadden gefusilleerd in de oorlog, schreef hij op het schoolbord een lied: ‘Jezus ga ons voor, deze wereld door’. Iets wat grote indruk op Van den Beukel had gemaakt en hij nooit meer is vergeten.
Misschien kun je zelf iets vertellen wat je met God hebt meegemaakt. Het kan zomaar een bouwsteentje zijn dat God kan gebruiken om die andere een stapje verder te helpen in zijn zoektocht. Kom en zie is ook een uitnodiging
d. Om je te laten verassen
Want wat gebeurt er als mensen in aanraking komen met Jezus? Nou kijk naar Simon. Wat zegt Jezus tegen hem? Ik noem je Kefas. Rotsman. We weten nog helemaal niets van hem, maar Jezus ziet wat hij van Petrus kan maken. Of later Nathanael. De man met reserves, met zijn vragen. Jij bent een man in wie geen bedrog is. Misschien was hij oprecht in zijn zoektocht en benoemt Jezus dat. Of Jezus ziet al wat Hij van Nathanael kan maken. Dat is positieve en niet verwijtende houding. Dat is belangrijk. Maar wat geeft de doorslag bij Nathanael? Dat Jezus hem onder de vijgenboom zag. Dat raakt hem diep. Onder die boom was iets gebeurd dat niemand wist, dan Jezus. Misschien had hij net wel een verlangen naar God uitgesproken. Misschien was het iets dat heel prive was, wat niemand wist. Jezus benoemt het en dat geeft bij hem de doorslag. Al zijn reserves laat hij varen. Net als de Samaritaanse vrouw later. Hier is iemand die alles van mij weet, en die mij toch liefheeft. Dat gebeurt ook hier. Jezus weet gelijk het hart van mensen te raken. Hij ziet hem zitten. Weet wat er leeft in zijn hart. Nathanael voelt zich diep gekend. Dat zal elke keer weer gebeuren als mensen Jezus ontmoeten.
En meer nog dan dat. Je zult de hemel geopend zien, zegt Jezus, en engelen op en neer gaan. Dat betekent: ik ben het die je in verbinding brengt met God. Net zoals de ladder bij Jacob in Genesis. Ik ben die ladder. Iedereen die bij Mij komt, breng Ik in contact met God.
Jezus is gekomen om de hemel voor ons te openen. Hij weet raad met twijfel. Door Zijn Geest neemt Hij mensen bij de hand. Net zoals Hij dat met ons gedaan heeft en doen zal. Ik ben de ladder. Ik legde mijn leven af. Ik ben het lam dat de dood stierf die jij had moeten sterven. Ik ben gekomen om je een hoopvolle toekomst te geven. Vertrouw me maar. En je leven zal nooit meer hetzelfde zijn.
5. Hoopvol einde
Kom en zie. Een uitnodiging om te onderzoeken, om Jezus te volgen, om samen naar Hem te gaan en een uitnodiging om je te verwonderen over wat Jezus zal doen. Amen.