Datum: 17 juni 2018
Download PDF
1. Leer ons bidden
Het gebeurde zomaar onderweg. Dat de discipelen Jezus hoorden bidden. Ze hadden hun hele leven al gebeden. Maar het bidden van Jezus maakte een verlangen in hen wakker naar meer. Een verlangen naar iets diepers, naar ook zo’n intieme omgang met God. Een verlangen naar het gebed dat werkelijk verandert. Een bidden dat je leven in nieuw licht zet. Vandaar dat ze aan Jezus vragen: Heer, leer ons bidden. Wij willen ook zo bidden als u.
Weet u wat zo bijzonder is aan het gebed? Als iemand bidt, kijk je hem of haar in het hart. Dan hoor je wat er leeft in het hart. Dan luister je naar hoe iemand met God spreekt. Wij mensen zijn het meest kwetsbaar als wij bidden. Ik herinner mij een keer dat mijn vader aan tafel bad: voor het eten, voor ons als gezin, en dat ik daar na hem er commentaar op gaf. Ik studeerde toen, je leert kritisch nadenken, en in die geest had ik iets gezegd. Jaren later vertelde hij mij dat hij dat moeilijk had gevonden. Een gebed moet je niet naast de meetlat leggen. Een gebed is een persoonlijk en intiem gesprek met God. Daar moet je afblijven. Daar is het te kostbaar voor. Dat geldt trouwens ook voor de voorbede in de kerk. Dat is niet bedoeld om statements te maken, maar om onze nood en dank bij God te brengen. Heer leer ons bidden.
Tegelijk kun je van het gebed van iemand ook veel leren. Als je als kind bent opgevoed in een gezin waar er hardop gebeden werd, niet alleen standaard, maar ook vrije gebeden, dan leer je gaande weg hoe en voor welke dingen je kunt bidden. Gemeente wat is dat belangrijk. Als u kinderen of kleinkinderen hebt, dan doet u dat toch hopelijk wel. Aan tafel, bij het slapengaan, als u iets te vieren hebt of als er zorgen zijn, dat je samen God dankt of Hem om hulp vraagt. Bidden kun je namelijk leren! Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Persoonlijk gebed. In het gezin. Als je verkering krijgt. In je huwelijk. Op de bijbelkring.
Als de discipelen aan Jezus vragen om hen te leren bidden, onderwijst Hij hun het onze Vader. Als een modelgebed. Als een voorbeeld hoe ze kunnen bidden. In de Bijbel vinden we ook allerlei gebeden die mensen hebben uitgesproken. Denk aan de psalmen. Maar ook in het boek Nehemia vinden we allerlei gebeden. Bidden kun je leren. Maar van gebeden van anderen kun je ook leren. Dat verrijkt je gebedsleven.
[Boekje met gebeden. Verlof. Zendingshuis. Van medewerker gehad. Gebeden uit de wereldkerk. Voor elke dag. Heel inspirerend. Juist ook omdat je soms zo moe wordt van jezelf. Steeds maar weer dezelfde dingen. Mooi dat er gebeden van anderen zijn!]
Vanmiddag dus het gebed van Nehemia. In heel het boek komen we allerlei gebeden van hem tegen. Korte schietgebedjes. Langere gebeden. Nehemia is in een gelovig gezin opgegroeid en heeft dat allemaal van zijn ouders meegekregen. Soms weet je niet wat je kinderen allemaal met de opvoeding doen. Maar elke zaadje dat God heeft geplant, zal een keer ontkiemen. God waakt over Zijn Woord! We gaan het gebed aandachtig lezen en kijken wat we ervan kunnen leren.
2. Een uit de nood geboren gebed
Wat in ieder geval het gebed van Nehemia sterk heeft gestempeld, is de situatie waarin Israël zich bevindt. Het bericht dat Nehemia kreeg van zijn broer en de mensen uit Juda. De zorgelijk situatie waarin Israël zich bevindt. De geestelijke crisis die ondanks de terugkeer uit de ballingschap nog steeds voortduurt.Maatschappelijk en sociaal zijn er grote problemen. Ook geestelijk is er van alles aan de hand. De tienden, de kerkelijke bijdrage, wordtniet langer meergegeven. Met als gevolg dat de Levieten, de tempeldienaars, terugzijngegaan naardeakkers om inhun eigen levensonderhoud te voorzien. De eredienst in de tempel isstil komen te liggen. De sabbat wordtniet langer meer in ere gehouden. Menbedrijft handel op die dag en doet met jan en alleman zaken. In debijgebouwen van de tempel, bedoeld voor opslag van alles wat met de eredienst te maken had, wonen mensen, die niets met de God van Israël van doen hebben.En er is het probleem van de gemengde huwelijken, waarin het geloof niet door beiden partners wordt gedeeld. De omgang met de Here raakt op de achtergrond. Het vuur van het geloof dreigt uit te doven. Dat is het verdriet van Nehemia. Dat hij volksgenoten kwijt raakt aan het leven. Omdat ze meegezogen worden in de stroom van het leven zonder God. Hij is bedroefd omdat de woorden en geboden van God met de voeten getreden worden. Dat alles vormt de aanleiding voor het gebed van Nehemia.
Het gebed is uit de nood geboren. Het is daarmee een existentieel gebed. Een gebed uit de diepte. Misschien hebt u deze week ook wel zo’n gebed naar God toe uitgesproken. Over dingen waarover u zich zorgen maakt. Als het gaat om uw persoonlijk leven, uw kinderen, of als het gaat om de kerk. Over de grote aantallen mensen die de kerk per week vaarwel zeggen. Over de waarden en normen die steeds meer op de tocht komen te staan. Over de toegeeflijkheid op ethisch gebied. Wat hebt u dan gebeden en tegen God gezegd?
Als we het gebed bekijken van Nehemia dan zien we dat er vier dingen zijn, die in zijn gebed een centrale rol spelen. Vier elementen die voor een Bijbels gebed belangrijk zijn. Misschien kan het ons helpen in onze eigen gebedsleven.
3. Het gebed van Nehemia
Het gebed heeft een bepaalde opbouw. Daar kunnen we iets van leren.
3a Aanbidding
Nehemia begint zijn gebed met het belijden van wie God is (vers 5). Hij start met het erkennen van de grootheid van God. ‘Och, Heere, God van de hemel, de grote en ontzagwekkende God.’ Nehemia zet hoog in. Hij eert God om wie Hij is. Veel gebeden in de Bijbel doen dat. Als Hizkia de brieven van de vijand voor God in de tempel neerlegt, dan bidt hij: ‘Heere van de legermachten, God van Israël, die tussen de cherubs woont. U alleen bent de God van alle koninkrijken van de aarde. U hebt de hemel en de aarde gemaakt’ (Jes. 37:16). Zo bad ook de gemeente van Jeruzalem, toen ze met vijandschap te make hadden: ‘Heere, u bent de God, die hemel en aarde gemaakt heeft’ (Hand. 4:24). Veel gebeden in de Bijbel beginnen daarmee. Als je Gods macht en majesteit erkent, zit je op de juiste golflengte. Dan heb je eerbied en ontzag. Dan besef je dat je spreekt tegen de machtige en heilige God. Je spreekt tegen God, en niet tegen een mens.
Belangrijk om je dat te realiseren. Als je start bij wie de Here is, bij zijn macht en majesteit, dan komen de dingen hier beneden in een ander perspectief te staan. We mogen al onze nood en problemen bij Hem brengen. Maar we zien ze nu in het licht van wie de Here is: Hij is de God voor wie geen ding onmogelijk. Je ziet hoe dat uitwerkt. In vers 11 bidt Nehemia: ‘geef barmhartigheid bij deze man.’ De grote koning van Perzië is voor deze God gewoon een mens, die niets buiten zijn wil kan doen. Grote problemen zien er anders uit als je kijkt vanuit het perspectief van God.
Zeg niet tegen God hoe groot je probleem is, maar zeg tegen je probleem hoe groot God is.
3b Belijden
Nehemia belijdt zijn schuld en zonde. Hij zegt niet: Here, vergeef hun schuld, scheldt kwijt wat zij hebben misdaan, maar hij sluit zich erbij in. Vergeef de zonden die wij hebben bedreven tegen U. Hij rekent zichzelf erbij in en belijdt aan God de zonde van zichzelf en zijn eigen familie. Ook dat is belangrijk. Hoe concreter de belijdenis, hoe beter.
Zie HC 45: ‘wat is een gebed dat aangenaam is voor God’. Antwoord: ‘Een gebed waarin wij onze nood en ellende goed en grondig kennen, opdat wij onze voor de Majesteit van God verootmoedigen.’ Niet met de vinger wijzen naar anderen, maar eerlijk zijn. De problemen van de kerk zijn ook onze problemen. We zijn leden van hetzelfde lichaam. Als een lid vreugd ontvangt, delen we in de vreugde; als een lid lijdt, lijden we allemaal mee. Het feit dat we zoveel mensen kwijt raken, dat er zoveel verdeeldheid is in de kerk, ook op ethisch gebied, de geestelijke droogte, wij delen erin. Het gaat om het lichaam van Christus. Dat is een en wij delen erin. Wie zich voor God verootmoedigt, deelt in de pijn en het verdriet. Nehemia sluit zichzelf erbij in, en ook zijn familie. Het leven met God maakt solidair.
We hebben vandaag avondmaal gevierd. Als er iemand solidair is geweest, dan is het onze Heiland wel. Hij maakte zich een met Zijn volk. Hij deelde in de misere van hun bestaan. Hij ging in dezelfde rij staan om gedoopt te worden, terwijl Hij zelf geen zonde had gedaan. Jezus legde zijn leven af om het aan ons te geven. Het avondmaal spreekt van verzoening en vergeving. Wie oprecht zijn zonde belijdt, mag vergeving ontvangen. De Geest laat ons delen in wat Jezus heeft verworven. Aan tafel klonken de woorden: ‘ook Ik veroordeel u niet’. Maar ook ‘ga heen en zondig niet weer’. Dat mag God van ons vragen. Het avondmaal roept op tot een nieuwe gehoorzaamheid en een leven naar Gods geboden. Dan het derde.
3c Beloften van God
Nehemia herinnert de Here aan Zijn beloften. (Vers 8-10). Denk aan het Woord dat u tot Mozes gesproken hebt. Nehemia grijpt terug op een belofte uit Deut. 30. De Here had namelijk gezegd, dat Hij zijn volk verstrooien wanneer het Hemontrouw zou zijn. Maar wanneer het zich tot Hem zou bekeren en naar Zijn Stem zou luisteren, dan zou God een keer brengen in hun lot en het thuis brengen in het beloofde land. Het eerste is realiteit geworden. Het volk is verstrooid en in ballingschap gevoerd. Nehemia grijpt zich vast aan het tweede deel van het woord van God. Hij grijpt de deur aan die God heeft opengezet. Als wij ons bekeren, dan zult u ons genadig zijn. Gemeente, dat is nu wat aan het gebed zin kracht verleent. Dat je de Here herinnert aan Zijn eigen woorden, aan Zijnbelofte. Vergeet God die dan? Nee, je kunt in heel de Bijbel geen plek aanwijzen waar God niet doet wat Hij belooft.
Maar waarom moet je Hem dan aan zijn beloften herinneren? Omdat Hij graag ziet dat jijdie beloften kent en erin gelooft. Dat je gelooft dat het waar is wat Hij zegt. Een krachtig gebed is een gebed dat God herinnert aan Zijn beloften. Zoals Maarten Luther zei: bidden is de zak met beloften voor God uitschudden en zeggen: Here dit heeft u beloofd. Is dat niet vrijpostig? Nee, dat is nu juist een teken van levend geloof. Calvijn zegt: ‘het geloof begint met Gods belofte, het rust daarop en het eindigt daarin.’ Gelovig bidden is vooral pleitend bidden: ‘Here, gedenk toch aan uw Woord!’.
Zo bidden geeft extra kracht aan het gebed. Dan zullen we ook ervaren dat God ons niet in de kou laat staan. Want Hij vervult weliswaar niet al onze wensen, maar Hij vervult wel al zijn beloften. Niets en niemand kan zijn plan met Israël en de kerk tegenhouden. Hij staat er zelfs voor in dat de poorten van de hel zijn gemeente niet zullen overweldigen. Niet een van Zijn woorden zullen ter aarde vallen. Waarom niet? Omdat al Gods beloften Ja en Amen zijn in Christus Jezus. Omdat onze Heiland al deze beloften heeft ondertekend met zijn eigen bloed. Dat hebben in de viering van het avondmaal mogen zien en proeven.
Bidden is geen roepen in de leegte. God hoort. Zo zeker als Christus op Golgotha de hemel boven zich gesloten vond, zo zeker opent dezelfde hemel zich voor allen die zich vastklemmen aan Gods beloften. En dan het vierde.
3d Voorbede
En dan als laatste stelt Nehemia de Here een concrete vraag (Vers 11). De aanbidding, het belijden en de beloften van God hebben de weg bereid voor de concrete voorbede. Nu is er alle ruimte om de Here God je noden bekend te maken. Zo doet ook Nehemia. Hij geeft aan waar hij mee zit en wat hij wil. Hij bidt om opening bij de koning. Er leefteen verlangen in zijn hart. Laat uw dienaar vandaag toch slagen en geef barmhartigheid bij deze man, de koning. Nehemia had een verlangen in zijn hart om naar Israël terug te keren. Om een instrument in Gods hand te zijn voor de herbouw van de stad, voor de geestelijke vernieuwing die zo nodig is. Here God, open de deur ervoor, bij de koning. Een spannende vraag. De koning kan grillig zijn en niet altijd was je je leven zeker. Het geloof maakt Nehemia vrijmoedig. Hoe concreter, hoe beter. Vandaag. Voorbede in je gebed mag ook concreet zijn. Al je noden en verlangens mag je aan God bekend maken.
4. Een bijbels gebed wordt altijd verhoord
Vier concrete stappen als basis voor een Bijbels gebed. Is het gebed van Nehemia verhoord? Ja, in Nehemia 2 lezen we dat God hem een opening geeft bij de koning. Dat eenvoudig gebed is een keerpunt geworden in het leven van Nehemia. Zo kan het gaan soms.
Ik herinner mij zo’n situatie uit Chili. Ik was op bezoek bij een bevriende collega en hoorde wat God in de gemeente aan het doen was. In de hoofdstad Santiago; wij woonden in het Zuiden. Er was een opleving gaande. Ik uitte mijn verlangen om daar deelgenoot van te zijn. Zullen we ervoor bidden, zei mijn collega. Ja zei ik, dat is goed. Maar dat is gevaarlijk, zei hij. Hoezo? Als we gaan bidden, gaat God antwoorden. Binnen 3 maanden waren verhuisd. De rector van het seminarie belde binnen twee weken of ik inde hoofdstad wilde komen werken. Ze wist niets van onsgebed en van ons verlangen. Maar God wist dat wel.
Is Nehemia’s gebedsnel verhoord? Nee, vers 1, noemt de maand Chisleu (nov/dec). In de maand Nisan (maart/april) krijgt hij een teken. Daar zit bijna drie maandentussen! Nehemia heeft zijn gebed om ‘heden’ te slagen dus zo’n honderd keer moeten bidden! Volharding is dus nodig. Aanhoudend gebed. Maar er komt een dag dat God gaat antwoorden.
Een bijbels gebed omvat dus aanbidding, belijdenis, herinnert God aan Zijn beloften, en is concreet. Wie zo bidt, zal niet beschaamd worden. Amen.