Datum: 13 mei 2018
Download PDF
1. Een actueel thema…
Het thema dat vanmiddag aan de orde is, lijkt een open deur. Geneest God vandaag? Ja natuurlijk, zegt iemand, Hij is toch niet veranderd?! Als God in het OT en NT mensen genas, dan doet Hij dat toch nog steeds?! Ja, zegt een ander, maar dat doet God vandaag via artsen en via de medische zorg die we hebben. Kijk die genezingswonderen van de Bijbel waren echt iets voor toen. Nu hebben wij een goede gezondsheidszorg en hoeven we God niet meer om een wonder of direct ingrijpen te vragen. Nee, zegt een ander, God geneest nog steeds op het gebed. Als wij als gemeente aanhoudend bidden, dan wil God nog steeds wonderen van genezing geven. Maar het probleem is dat we te weinig bidden. Daarom zien we ook zo weinig wonderen. Weer iemand anders, ik weet niet of we altijd om genezing moeten bidden, want ziekte kan ook een beproeving zijn uit de hand van God. Door het lijden heen wil Hij ons misschien iets leren. Daar moeten we veel meer op gefocust zijn, dan altijd maar weer te bidden of God de ziekte wegneemt. Het gaat erom dat we Zijn hand ook zien in het lijden dat ons overkomt of treft.
Met deze vragen zitten we midden in het onderwerp van vanmiddag. Het is actueler dan ooit. Want ook in de cultuur waarin wij leven, is er een enorm verlangen naar gezondheid. En ook naar heelheid en schoonheid. Veel programma’s op de TV, tijdschriften zijn aan gezonde voeding gewijd. Er zijn steeds meer life-style-coaches die ons willen helpen gezonder te leven, zodat ons lichaam langer mee gaat en we meer energie hebben. Gezondheid is een recht en alles wat daar afbreuk aan doet, proberen we met hand en tand te bestrijden. Hoe vaak zeggen mensen niet tegen je: ‘als ik maar gezond ben’. ‘Ik ben nog gezond, even afkloppen’. Gezondheid is toch het allerbelangrijkste.
Het verlangen naar gezondheid en genezing lift mee op deze onderstroom in de cultuur. [Dat viel me ook op toen we in november vorig jaar een conferentie op de VU organiseerden over genezing onder de titel ‘mijn God geneest’. We constateerden met elkaar, dat het thema wel erg in de mode is en helemaal past in het trend om het leven dat we hebben hier op aarde maximaal te benutten en uit te buiten.] De vraag is natuurlijk of we als kerk daaraan mee moeten doen of juist een kritisch geluid moeten laten horen.
2. Ook in de Bijbel: Hizkia
Toch valt niet te ontkennen dat ziekte en genezing een belangrijke rol in de Bijbel spelen. Zowel in het OT als in het NT. Aan de ene kant geeft de Bijbel alle ruimte aan de worsteling met gebrokenheid en ziekte, en de gevolgen ervan. We lezen over hoe mensen klagen en roepen tot God om wat hen overkomt. Zeker in de Psalmen. Wat kan het soms diep gaan in het leven van iemand. Wat wordt er aan je levensboom geschut als je ziek wordt. Dat grijpt zo diep in. Daar weet jij of u ook alles van. Hoe zeer je als mens wordt stil gezet als ziekte je onverwacht treft. Aan de andere kant lezen we ook hoe God het klagen van zijn mensen hoort, hoe Hij belooft hen nabij te zijn en hoe Hij op een wonderlijke manier soms ook ziekte geneest.
In het bijbelgedeelte dat we hebben gelezen, komen die beide kanten ook zo duidelijk terug. Jesaja vertelt dat Hizkia ziek is, ernstig ziek zelfs lezen we in vers 1. Hij is ten dode opgeschreven. Zozeer dat de profeet naar hem toekomt en advies geeft om zijn zaken goed te regelen voordat hij sterven gaat. Wat Hizkia voor ziekte heeft, weten we niet goed. De Bijbel spreekt over iets dat ‘kokend heet’ is. Het kan een abces geweest zijn, een lelijke infectie of een kankergezwel. Zo ernstig dat Hizkia die ongeveer 40 jaar oud was erdoor op de rand van de dood balanceerde. Op het hoogtepunt van zijn carrière staat hij oog in oog met de dood. Dat doet wat met je. Hizkia keert zijn gezicht naar de muur en hij breekt in huilen uit, lezen we in vers 3.
Aangrijpend is het gebed dat hij uitspreekt (vs. 10-20). Aangrijpende beelden:
Vers 10: ‘Op de helft van mijn dagen moet ik heengaan.’
Vers 11: ‘Ik zal de Heere niet zien in het land van de levenden; ik zal de mensen niet meer aanschouwen’
Vers 12: ‘Mijn levenstijd is opgebroken, van mij weggerukt, als een tent van een herder; ik heb mijn leven opgerold, zoals een wever doet, Hij snijdt mij af van het weefgetouw.’
Zijn leven staat in het teken van gemis, van afbraak, van mensen niet meer kunnen zien. En dat niet alleen, hij bidt tegen alles in:
Vers 18: ‘Immers, het graf zal U niet loven, de dood U niet prijzen; wie in de kuil neerdalen, zullen op Uw waarheid niet hopen. 19 De levende, de levende, die zal U loven…’
Met andere woorden, als ik er niet meer ben, dan is er iemand minder hier op aarde die u, o God, loven kan (Een duidelijke verwachting van de toekomst was er toen nog niet).
Dat is de ene kant. Maar Jesaja vertelt ook dat God het gebed van Hizkia verhoort.
Vers 5: ‘Ik heb uw gebed verhoord, Ik heb uw tranen gezien. Zie, Ik zal vijftien jaar aan uw levensdagen toevoegen’.
Vers 20: De Heere was er om mij te verlossen. Daarom zullen wij mijn snarenspel doen klinken al de dagen van ons leven, in het huis van de Heere’.
God heeft op een wonderlijke manier een keer gebracht in het leven van deze Hizkia. God heeft als antwoord op het gebed, hem gered en genezen. Hoe God dat gedaan heeft, wordt niet helemaal duidelijk. In vers 21 lezen we over een woord van Jesaja, dat hij de wond met vijgen moet bedekken en dat God dat gebruikt heeft om hem te genezen. Direct op gebed of door middel van een geneesmiddel, hoe ook precies, God heeft zijn gebed om genezing verhoord en 15 jaar aan zijn leven toegevoegd.
[getuigenis zuster]
3. Centrale lijn in de Bijbel: ziekte hoort niet bij God
Zo is het steeds weer in de Bijbel, dat wanneer mensen met de nood van hun leven naar God toegingen, dat ze vergeving en ook genezing mochten ontvangen.
In het OT lezen we dat God zijn volk genezing en gezondheid belooft, wanneer het Hem gehoorzaamt. Het is juist kenmerkend voor Hem dat Hij geneest, want Hij zegt: ‘Ik, de Here, ben uw Heelmeester’. We vinden diverse voorbeelden van wonderbaarlijke genezingen: de genezing van de verstijfde hand van koning Jerobeam (1 Kon. 13), de zoon van de vrouw uit Sunem die sterft en door Elisa wordt genezen (2 Kon. 4), de melaatse legeroverste van Aram (2 Kon. 5) die genezen wordt en de genezing van Hizkia (Jes. 38).
We zien het in het ook in het NT, in het bijzonder in het voetspoor van de Here Jezus. Een kwart van de evangeliën is gewijd aan Jezus genezingen: kreupelen, lammen, blinden, zieke mensen worden door Hem genezen van hun kwalen. En ook de discipelen krijgen van Jezus de opdracht om eropuit te gaan om voor zieken te bidden en boze geesten uit te drijven. En in het boek Handelingen zien we dat de discipelen niet alleen het evangelie verkondigden, maar ook zieke mensen genazen en demonen uitdreven.
Wat kunnen we hieruit concluderen? Één Ding heel duidelijk: ziekte hoort niet bij God. Ziekte hoort niet bij Gods nieuwe wereld. Dat is een hele duidelijk lijn in de Schrift.
Als Jesaja in hoofdstuk 25 een profetisch visioen schildert van hoe Gods toekomst er uit zal zijn, dan horen we God zeggen, dat Hij de dood voor altijd zal verslinden, dat Hij de tranen van alle gezichten zal afwissen, dat Hij zijn volk definitief zal verlossen. Wanneer Johannes in hoofdstuk 21 de nieuwe hemel en de nieuwe aarde beschrijft, dan horen we ook daar dat God alle tranen uit de ogen van mensen zal afwissen, en dat de dood er niet meer zal zijn, en ook geen rouw, jammerklacht en moeiten. Dan horen we in hem zeggen in hoofdstuk 22 dat boom van het Leven vruchten zal voortbrengen die tot genezing van de volkeren zullen zijn. In het koninkrijk van God is er geen zonde meer die scheiding maakt tussen God en mens, en is er ook geen ziekte en dood meer. Wie Christus toebehoort zal leven, eeuwig leven hebben.
4. Ziekte als beproeving?
Ja maar, zegt u of jij, hoe zit dat dan met ziekte. God kan ons daarmee toch beproeven? God kan ziekte toch gebruiken voor een hoger doel? Hij kan het toch toelaten in ons leven omdat Hij er iets mee wil bereiken? Ja, je zou in deze lijnen kunnen denken. Het is een lijn die in zondag 9 en 10 van de HC ook wel te vinden is, dat ziekte en gezondheid beide uit Gods hand ons toekomen. Ik weet dat in sommige kerken dit geleerd wordt. En als er dan een tragisch ongeval plaatsvindt, dan wordt verbonden met de wil van God. Uw wil geschiedde. Maar weet u, als u dat zo denkt, mag ik u dan een paar vragen stellen:
– Als we geloven dat God goed, barmhartig en genadig is, dat Hij ons het leven geeft, hoe rijmen we dit dat met het feit dat God mensen ziek maakt? Welke beeld van God hebben we dan?
– Als God mensen zou ziek maken, hoe rijmen we dit met al die gedeelten uit het NT waar we lezen dat Jezus mensen geneest door kwade geesten uit te drijven? Waar ziekte gevolg is van de werken van de satan? In Hand. 10:38 lezen we dat Jezus iedereen genas die door de duivel overweldigd was.
Mag ik u en jou iets aanreiken, wat mij op dit punt erg geholpen heeft. Als het gaat over de vraag of God mensen ziek maakt, de vraag hoe de relatie van God met ziekte is, dan moeten we mijns inziens altijd naar Jezus kijken. Hij is het beeld van God. Niemand heeft ooit God gezien, maar de eniggeboren Zoon van de Vader heeft Hem ons bekend gemaakt (Joh. 1:18). Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader gezien. Ik en de Vader zijn Een. Wat heeft Jezus gedaan, toen Hij op aarde was? Drie dingen:
– Hij heeft mensen hun zonden vergeven; hen in het reine met God gebracht.
– Hij heeft mensen bevrijd die geboden waren door de macht van de satan.
– Hij heeft mensen genezen die door ziekte overweldigd waren.
Maar we lezen nergens dat Jezus mensen heeft ziek gemaakt. In tegendeel, iedereen die tot Hem kwam, werd vergeven, bevrijd en genezen. Als we in Jezus zien wie de Vader is, dan mogen we dus deze conclusie trekken: ziekte is niet de wil van God. Ziekte hoort niet bij Gods bedoeling met deze wereld.
Er is maar een uitzondering en dat is dat ziekte een straf van God kan zijn op een bepaalde zonde. Dat zien we wel in de Bijbel. De plagen van Egypte. Mirjam en Uzzia die melaats worden. De dood van Korach, Dathan en Abiram. Sodom en Gomorra. En ook in het NT komen we dat tegen, alleen wel veel minder vaak. De man die 38 jaar in Bethesda was, had te lijden als gevolg van een concrete zonde die hij begaan had. Jezus zegt: ‘zondig niet meer opdat u niet ergers overkomt (Joh. 5:14)’. De dood van Ananias en Safira is een straf van God vanwege de zonde tegen de Heilige Geest. We horen dat koning Herodes door de wormen sterft, omdat hij zich gedroeg alsof hij God was.
Ziekte als straf van God. Maar dat lezen we in het NT eigenlijk nog maar weinig. Dat komt denk ik, omdat daar alle aandacht uitgaat naar de Here Jezus. Hij heeft namelijk de straf op de zonde die wij mensen begaan, gedragen aan het kruis. Dankzij Christus heeft God voor wie in Hem gelooft, Zijn toorn laten varen. Als je met de Here Jezus oprecht leeft, hoef je voor die straf niet bang te zijn.
Dus er is één uitzondering: ziekte als straf, maar voor de rest is het een kwaad, dat niet bij Gods goede schepping hoort. Het is een kwaad dat erbij gekomen is. God is bij machte om het kwaad ten goede te keren (Rom. 8:28).
5. Bidden om genezing? Ja!
Wat betekent dit voor ons omgaan met ziekte? Nou in de eerste plaats, dat we de Heere vrijmoedig om genezing mogen vragen! Net Hizkia deed toen ziekte hem trof. Net zoals vele anderen in de Bijbel dat hebben gedaan. God is een hoorder van het gebed. Ik heb de Here lief, want Hij hoort mijn stem. God is machtig om in te grijpen en dingen in ons leven ten goede te keren. Wij mogen met vrijmoedigheid tot de troon van de genade gaan. In de wetenschap, zoals Paulus zegt, dat God oneindig veel meer kan doen dan wij bidden of beseffen. Onze God is een God van wonderen en Hij wil erom gebeden zijn.
[getuigenis broeder]
We mogen ons naar genezing uitstrekken en God er vrijmoedig om vragen. Maar ik maak twee kanttekeningen bij dit gebed.
a. Genezingen blijven altijd tekenen van het koninkrijk. In een teken zien we even iets oplichten van hoe God het leven bedoeld heeft, maar er is ook veel gebrokenheid die blijft. Het koninkrijk van God is nog niet ten volle doorgebroken. Er zijn ook veel mensen die niet genezen. Dat maakt een onderwerp als vanmiddag ook spannend. We mogen ons naar genezing uitstrekken, maar we weten niet of we genezing zullen ontvangen. Dat blijft een geheim, een raadsel soms.
Op de conferentie die ik eerder noemde, sprak een van mijn collega’s over genezing als ‘betekenisvol oplappen’. Betekenisvol, omdat in de genezing iets van Gods ontferming zichtbaar wordt. Maar het is ook oplappen, omdat het onze sterfelijkheid niet wegneemt. Na 15 jaar is ook Hizkia gestorven. En ook als wij genezing in ons lichaam ontvangen, het proces van afbraak gaat door. We worden ouder en gebrekkiger, en eenmaal zullen we sterven. Dat is het gevolg van de zondeval, waar we allemaal mee te maken hebben. Dat relativeert in zekere zin het zoeken naar gezondheid en genezing.
b. Daarbij komt nog iets anders. Hoe begrijpelijk ons verlangen naar genezing ook is, voor de Here God is het geloof, onze relatie met Hem het allerbelangrijkste. Weet u, als Hizkia genezing ontvangen heeft, lezen we over een treurig vervolg, in hoofdstuk 39. Er komen gezanten van de koning van Babel. Ze hebben van zijn genezing gehoord. Hizkia ontvangt hen en toont hen alle schatten die hij heeft. De schatkamer van het paleis. Als een trotse koning laat hij hen al zijn rijkdom zien. Mijn schatten. Mijn paleis. De nederigheid van Hizkia die op zijn ziekbed huilde als een klein kind, is ineens verdwenen. En God verdwijnt naar de achtergrond. Je kunt in een crisis alles aan God beloven, maar als je weer beter bent, kun je al die beloften gauw weer vergeten. Laten we daarom voor alles een relatie met de Here zoeken. Die blijft, ook als ziekte of tegenslag ons treffen. Want wie zijn hand in de hand van de Here legt, zal in alles ervaren dat Hij erbij is. Hoe de weg ook lopen zal.
6. Hoe geneest God?
Als God geneest hoe doet Hij dat dan? Één ding moeten we niet doen: medische zorg en gebed tegen elkaar uitspelen. Laten we dat niet doen. God kan genezing schenken in de weg van een behandeling door artsen, door medicijnen of een operatie. God heeft ons al die middelen gegeven. Daar mogen we dankbaar gebruik van maken. Biddend ook. Dat God de behandeling zegent, dat Hij in die weg genezing en herstel schenkt, lengte van dagen, kwaliteit van leven.
God kan ook genezing schenken op het gebed. Zonder toedoen van artsen. Wonderen als artsen uitbehandeld zijn. God kan veel meer doen dan wij bidden of beseffen, zei Paulus. Laten we daarin vrijmoedig zijn en volhardend in het gebed. Het is merkbaar als er in een gemeente gebeden wordt. Waar mensen het aangezicht van God zoeken, zal God zich niet onbetuigd laten en zal Hij meer van zichzelf laten zien.
7. Opdat mensen de goedheid van God proeven …
Ik keer nog even terug naar het begin. Gezondheid en genezing staat in onze cultuur hoog vaandel. Moeten we daar nu aan mee doen of niet of juist kritisch als kerk daarin staan? Een paar dingen tot slot.
1. Als Christenen hebben we vanuit de Bijbel geleerd, dat het geloof in de Here Jezus voor God het allerbelangrijkste is. Dat leert ons het voorbeeld van Hizkia. Wat baat het ons als we de hele wereld winnen, maar schade lijden aan onze ziel. Wat baat ons genezing als er geen geloof is, geen blijvende verandering is in ons leven? Dan kunnen we nog verloren gaan.
2. Het gebed van Hizkia leert ons ook dat we ons naar genezing mogen uitstrekken. Ziekte is een kwaad dat niet bij Gods goede schepping hoort.
3. Hoelang moet je blijven bidden voor genezing? Ik denk, totdat God de overtuiging geeft, dat Zijn weg anders is. Het kan ook zijn dat Hij een broeder of zuster thuis gaat halen. Het kan zijn dat zijn plan anders. Denk aan de doorn van Paulus. Paulus kon het gebed om genezing loslaten, toen de Here zelf tegen hem zei: mijn genade is genoeg. Als God het ons duidelijk maakt, dan mogen we het gebed om genezing staken. Dan mogen we bidden om de kracht en de nabijheid van God voor de weg die voor ons ligt, of voor het moment dat iemand gaat sterven. Zolang God ons dat signaal nog niet gegeven heeft, mogen we om genezing blijven bidden.
4. Genezing kan door God gebruikt worden om mensen van de waarheid van het evangelie te overtuigen. Het bijzondere is dat bij Hizkia, zijn genezing tot in Babel bekend is geworden. Want dat was de reden dat de koning gezanten naar hem toestuurden, zo lezen we in 39:1. God kan dergelijk wonderen van genezing gebruiken om mensen wakker te schudden, om ze te trekken tot Christus, omdat ze ervaren en zien dat de God waarover het in de kerk gaat, een levende God is, een God die zich ontfermt en gebeden hoort. God kan genezingen daarvoor gebruiken.
5. God kan mensen ook raken doordat genezing uitblijft. Ik werd geraakt door het getuigenis van Paul Hiebert. Hij is een antropoloog die als zendeling naar India is gegaan. Daar werd hem regelmatig gevraagd om voor zieken te bidden. Hij vertelt in een van zijn boeken, dat er ergens in een dorpje een ziekte uitgebroken, waaraan verschillende mensen waren overleden. De mensen in het dorp gingen geld inzamelen om een buffel te kopen en deze aan de goden te offeren. In de hoop dat de ziekte zou stoppen. De christenen in het dorp wilden niet mee doen. De mensen werden boos, en zeiden dat ook zij nu met deze ziekte gestraft zouden worden. En inderdaad werd er een jong meisje ziek. Ze haalden de zendeling erbij om voor het zieke meisje te laten bidden. Heel het dorp keek uit naar wat het gebed zou uitwerken. Zou deze God machtiger zijn. Paul Hiebert bad voor het meisje, maar het meisje overleed een week later. Hij voelde zich verslagen. Was dit nu tot eer van God? Toen hij een paar weken later iemand uit het dorp sprak, was deze heel blij. Hoe kun je nu zo blij zijn nu het meisje dood is? Toen vertelde de man: toen de mensen van het dorp op de begrafenis zagen de hoop die wij hebben op de opstanding en op het weerzien in de hemel, waren ze daar diep van onder de indruk, en begonnen ons vragen te stellen over ons geloof in de Here Jezus.
God gaat soms heel andere weg. Daar moeten we altijd voor openstaan. Tegelijkertijd mag dit ons er niet van weerhouden om voor de zieken met verwachting te bidden. Want de Here is in staat oneindig veel meer te doen dan wij bidden of beseffen. Er is één belofte die de Heere ons al gegeven heeft: Zie ik ben met U alle dagen. Amen.