Datum: 19 december 2021
Download PDF
/
1. De voorbereider
Als in het oude oosten een koning ergens op bezoek ging, was er altijd een voorloper, een wegbereider. Deze voorloper kondigde de komst van de koning aan, zodat de mensen ervan op de hoogte waren. Hij inspecteerde ook de wegen waarover de koning zou reizen. Waren er grote kuilen, dan gaf hij de opdracht om ze te dichten. Zag iets er niet goed uit, dan werd het weggehaald of bedekt. Alles stond immers in het teken van hoog bezoek.
Dat is trouwens nog steeds. Als onze koning op werkbezoek gaat, reken maar dat alles van te voren bekeken wordt. Welke route hij neemt, of het veilig genoeg is, waar ze hem zullen ontvangen. Laten ze de koning wandelen langs een plek waar openlijk en zichtbaar drugs gedeald wordt. Ik denk dat ze daar wel even naar zullen kijken. Heel veel mensen zijn daar druk mee om een dergelijk bezoek voor te bereiden. Helemaal natuurlijk als het Koningsdag is of als het gaat om een staatsbezoek.
De voorbereider en de Koning. Zo moeten we de relatie zien tussen Jezus en Johannes. Jezus is de Koning en Hij komt op bezoek. Johannes is voorbereider van Zijn komst. Heel het leven van deze man staat in het teken van voorbereiding. Johannes heeft maar één missie: mensen voorbereiden op de komst van de koning. Dat is het doel van zijn leven. Niet meer, niet minder.
U weet, zo was het door de engel Gabriël aangekondigd. Ze zouden een zoon krijgen, Zacharias en Elisabeth. Hij zou groot voor de Heere zijn, vol van de heilige Geest en hij zou veel Israëlieten terugbrengen tot de Heere. Zijn missie was in één woord: voor God een toegerust volk te maken. Mensen die gereed zijn om God te ontmoeten. Dat was zijn taak. Dat was zijn focus.
Welk doel heb je in je leven? Ik mag de komst van de koning voorbereiden.
[Wel bijzonder als je hier over nadenkt. Wat het doel is van je leven? Maakt niet uit wat je doet, als je met maar doet voor Jezus. Wat uit liefde voor Jezus is gedaan, blijft bestaan, zegt een lied. ]
2. Zacharias gaat God prijzen
We weten, Zacharias kon dit niet geloven. En hij moet zwijgen. In zijn finest hour – als hij de zegen aan het volk mag geven – is hij sprakeloos. Het teken dat Zacharias ontving, verwijst naar het Woord. Een priester, die aan het Woord niet genoeg heeft, verliest het recht om te spreken. Het woord wordt hem ontnomen.
Maar hier – na 9 maanden – begint Zacharias weer te spreken. Hij verzet zich niet meer, maar looft God. 9 maanden van reflectie. Van stil zijn. 9 maanden van inkeer en berouw. De stilte is de kraamkamer van de lofprijzing. Let even op: wanneer wordt de tong van Zacharias losgemaakt, zodat hij weer kan spreken? Op het moment dat hij op het tafeltje de naam Johannes schrijft. Jochanan shemo. Johannes is zijn naam. Dus: op het moment dat hij gehoorzaamt en doet wat de engel hem had opgedragen. Je zult hem de naam Johannes geven, had deze immers gezegd.
[In de gehoorzaamheid aan het Woord ligt de zegen. Als wij willen dat God ons zegent, als we vol willen zijn van Hem, als we Hem willen ervaren in ons even, dan is de vraag: zijn we Hem gehoorzaam? Doen we wat Hij vraagt. De geboden, doen we die? Zijn we bereid te laten wat niet goed is? Aanvaarden we Zijn beloften?]
God zegent gehoorzaamheid. Dat zien we hier. Dat is niet gemakkelijk. Lucas wijst daar nog even op.
[Soms gaat God gehoorzamen in tegen wat mensen vinden of denken, tegen sociale conventies, tegen wat zogezegd ‘hoort’ of wat traditie is. Zacharias, niemand heet zo in onze familie. Waarom maak je nu deze keus. Mensen vinden overal wat van. Daar ben je vast wel eens tegen aangelopen. Er wordt in het dorp daar behoorlijk geroddeld. Het maken van eigen of een andere keuze, kan soms veel reactie oproepen, maar als het is omdat God dit van je vraagt, als Hij dit aan je duidelijk heeft gemaakt, dan moet je kiezen om God meer te gehoorzamen dan mensen. Altijd!]
Johannes is zijn naam. Dat had God gezegd. Zacharias gehoorzaamt en God opent zijn mond. En Zacharias begint te spreken. In een keer komt alles naar buiten, wat Gods Geest hem in al 9 maanden heeft laten zien.
Jongens en meisjes, je zou kunnen denken aan een ouderwetse fluitketel of snelkookpan. Je zet hem op het vuur of op de kookplaat. Door de warmte wordt de druk van binnen steeds groter. En op een gegeven moment wil de stoom naar buiten. De ketel begint te fluiten. De snelkookpan te sissen. De druk van binnen is te hoog.
Zo ook hier bij Zacharias. In een keer komt alles eruit. Gods Geest legt hem de woorden in de mond.
3. Benedictus: profetische lofzang
Het lied dat uit de mond van Zacharias vloeit, kennen we ook als het Benedictus. Net als de lofzang van Maria wordt het in de kloosters en in het getijdengebed gebeden. In de lauden. Het ochtendgebed eindigt er vaak mee. Benedictus komt van de Latijnse vertaling: Benedictus Deus Israel. Geprezen zij de God van Israël.
Dit prachtige lied valt in twee delen uiteen. De verzen 68-75 is het eerste deel. Het is één lange zin. Hier ligt de focus op de daden van God. Hij heeft omgezien. Hij heeft verlossing gebracht. Hij heeft een hoorn van heil opgericht. Dat gaat over de daden van God. In de voltooid tegenwoordige tijd. Perfectum profeticum. Het gaat over de toekomst, maar Zacharias ziet als reeds voltooid.
Het tweede deel van 76-80 richt zich op Johannes. Zacharias spreekt hem ook direct aan: En jij, kind.
Wat maakt dit lied zo bijzonder? Nou, dat Lucas ervan zegt dat het profetie is. Vers 67: Zacharias werd vervuld van de Heilige Geest en profeteerde. Een profetisch woord van God. Niet zomaar dus een lied wat uit het hart van Zacharias opborrelt. De lofzang is profetie.
Wat betekent dat? Nou, dat de Heilige Geest iets onthult, vanuit het hart van God, over wat er gebeuren gaat.
Kijk, zo was het in het Oude Testament. Er gebeurden dingen. Er kwam droogte. Een koning werd afgezet. Volken kwamen en vielen binnen. En de profeet kwam en zie: ‘Dit zegt de Heer’, en gaf hij er duiding aan. Dan wees hij op Gods handelen. Op de zin van de dingen. Vaak ook een oproep van bekering of nieuwe toewijding aan God. Profetie laat je kijken vanuit Gods perspectief naar de dingen. Profetie helpt je om dieper te kijken, om te weten wat God belangrijk vindt. Profetie kan ook richting geven voor de toekomst.
[Heeft u wel eens een profetie ontvangen? Of een woord van God dat zo bij u binnenkwam, en de rest van je leven meeging en richting gaf? Ik herinner mij het als de dag van gisteren. 2006 een profetie van een predikant over mijn leven. Een onthulling van de plannen van God. Indrukwekkend. Veel is uitgekomen, sommige dingen wachten op vervulling nog.
Profetie zet alles in het licht van God!
Het is wat God heeft beloofd met Pinksteren. Zonen en dochter zullen profeteren. Jongemannen visioen zien. Ouderen die dromen dromen. En dat alles om de gemeente te helpen op Christus gericht te zijn. Om te weten wat ons te doen staat. Profetie actualiseert het woord van God naar het heden toe. Belangrijk, zo helpt God ons bij maken van keuzen om in juiste spoor te blijven. Het is gave van God.]
Dat is wat hier bij Zacharias gebeurt. Hij profeteert, zodat iedereen weet: hier gaat het God om. Wat is de inhoud? Drie dingen als we goed luisteren.
4. De profetie van Zacharias
a. Focus op verlossing
Zacharias prijst God. Waarvoor? Voor verlossing die Hij gaat geven. Drie keer verlossing; een keer bevrijding. God heeft een hoorn van zaligheid opgericht. Een hoorn is een hoorn van een stier. Zo’n die heeft zijn hoorn fier omhoog. Is een beeld van kracht. Een krachtige redding in het huis van David. Dat gaat dus over de Messias die zal komen.
Huis van David. Het volk wilde een koning om net te zijn als de andere volken. Ze kozen Saul. Was geen goede keus. God koos later David. Hij was een man naar Gods hart. Dat is de lijn van de Messias. God beloofde een Messias die zijn volk zou verlossen. Dat was wat eeuwenlang geleden was beloofd. Al in het paradijs met de moederbelofte. Een die de slang zou verslaan en verlossing zou brengen. Zacharias ziet hem al komen. Verlossing brengt Hij. Wij hebben verlossing nodig!
Waar zou je van verlost willen worden? Als we dat aan elkaar vragen, dan weten best wat te noemen. Allereerst dat nare virus. Daar zijn we zo klaar mee. Natuurlijk denken we ook aan de problemen en zorgen die er in ons leven kunnen zijn.
Israël denkt concreet aan de vijanden, verlossing uit de hand van die ons haten. Dat verlangen zit heel diep in het hart van het volk. Tot in het Israëlische volkslied toe. ‘We hebben onze hoop nog niet verloren. De hoop die al tweeduizend jaren leeft. Een vrij volk te zijn in ons land.’
Die verlossing had God beloofd. Maar er hoort iets bij. Je wordt niet alleen verlost van iets, maar ook voor iets. Als God ons verlost van corona, wat is dan het vervolg? Terug naar hoe het was, of leggen we andere accenten. Als God je verlost van je zorgen, wat werkt dat dan uit. Dat voor hoort erbij. Vers 74: ‘verlost om de Heere zonder vrees te dienen, toegewijd en oprecht, alle dagen van je leven.’ Dat is het doel: dat er nieuwe toewijding komt aan God. Meer gehoorzaamheid. Meer zuiverheid. Dat geloven iets is van alle dagen, en niet alleen op zondag. Dat je leven gefocust is op de Heere.
Ja maar, dat weten we toch wel: dat we verlost moeten worden en zo. Hebben we daar profetie voor nodig? Nou, dit lied zegt, dat God dit gedaan heeft. Hij doet dit voor ons. Waarom? Omdat Hij barmhartig is. Dat is de profetische stem die we moeten horen. De Messias komt en brengt verlossing voor ons. Van onze vijanden (het virus van de wereld, duivel en eigen vlees) om te leven tot eer van God. Zo laat God zien dat Hij barmhartig is.
Barmhartigheid. Eleos in het Grieks. Zo heet trouwens de stichting voor hulpverlening aan mensen met vooral psychische nood. Mooie naam. Gods barmhartigheid is dat Hij gekomen is voor mensen in nood. Wij zijn in nood. We leven in de schaduw van de dood. God is gekomen en maakt ons vrij om voor Hem te leven. Daar is Hij mee bezig. Ook vanmorgen.
b. Opruiming is nodig
De profetie gaat ook over Johannes. Dat is het tweede punt. Want voordat de Koning komt, moet de weg gereed gemaakt worden. De heuvels geslecht, de kuilen opgevuld. Dat is de taak van de voorbereider. Johannes wijst aan wat niet op orde is. Welke rotzooi opgeruimd moet worden. Obstakels, dingen die naar God toe in weg staan.
Als de Koning op bezoek komt in je huis, dan is er ineens verlegenheid. Welke stoel geef ik hem. En als die spullen en rommel. Je wilt het allemaal opruimen; alles spik en span maken.
Dat is de taak van Johannes. Hij vraagt ons: als straks Jezus komt, wat moet er bij jou en bij u opgeruimd worden? Waar schaam je je voor? Welke rommel zou je maar het liefst opruimen? Johannes zegt: doe dat maar. Breek met wat niet goed is. Kijk je PC of je mobiel eens even na. Welke beelden zitten er steeds in je hoofd. Welke blikken zijn niet zuiver. Welke woorden of daden zou je het liefst maar deleten? Doe het, vandaag nog.
Weet je, soms heb je dat er vrachtwagen je inhaalt en je hele vooruit vies is. Ineens kun je niets meer zien. Of je moet je ramen zemen. Soms heb je het in een tuin, dat een boom gesnoeid moet worden, zodat de zon weer lekker schijnt op de plek waar je wilt zitten. Dat is de boodschap en taak van Johannes. Schoonmaken. Operuimen. Bekeer je en je zult Gods licht zien. Dat is het derde van de profetie. Zacharias ziet een licht omhoog gaan.
c. De Opgang uit de hoogte
De opgang uit de hoogte heeft naar ons omgezien. Vreemde uitdrukking. Want een opgang gaat altijd omhoog. Het is een beeld van de zon die opgaat en steeds hoger klimt. Eerst zie je enkele stralen. Van lieverlee zie je steeds meer van de zon, feller en helderder, totdat je het volle zonlicht ziet. Zo is Christus gekomen. In het OT zie je de eerste stralen. De moederbelofte. Steeds meer beloften. Allemaal stralen van de Zon die zou komen. Toen Jezus kwam is dat licht gaan schijnen. Het kind in de kribbe. De eerste stralen. Dan zijn leven op aarde. De stralen van zijn genade en heil. Het kruis. Zijn opstandig. Zijn hemelvaart Dan straalt de volle zon. In het Woord schijnt Hij. In de prediking schijnt Hij als Zijn Werk en Heil verkondigd wordt. En dat is zo krachtig. Net als de zon, die kan niemand tegenhouden.
Jezus is het Licht dat in deze wereld schijnt. Mensen zitten in het donker. In de schaduw van de dood. De dood is het gevolg van zonde. Ziekte. Angst. Moedeloosheid. Zinloosheid. Uitzichtloosheid. We hebben daarmee te maken. We leven in een donkere tijd. Wanneer zal dat gaan veranderen?
Deze profetie wijst op Jezus. Hij is gekomen en komt opnieuw. Hij brengt leven en licht. Hij verbreekt de macht van satan en verdrijft het donker van de dood.
Ik zie een Licht zegt Zacharias, dat zo helder schijnt, een licht dat nooit meer dooft. Zo mooi. Zoveel warmte gaat daarvan uit. Het zijn de stralen van Gods liefde. Het is zijn barmhartigheid. Eleos-liefde.
Warm je in zijn stralen. Nodig Jezus uit in je leven. Geef je verzet op, en laat je dan ook door Hem meenemen.
Want als Jezus ons leven binnenkomt, voor het eerst, maar ook telkens opnieuw, dan komt er beweging in. Van zitten in gebrokenheid en gebondenheid gaat het naar bewegen, naar wandelen. Jezus richt onze voeten op de weg van de vrede, zegt Zacharias.
Een wonderlijke wending. God is gekomen om aan mensen te verschijnen die gezeten zijn in duisternis en schaduw van de dood en Hij is verschenen om onze voeten te richten op de weg van de vrede. Het slotvers van de lofzang is een heelmissionaire tekst. Hoe verschijnt God aan de mensen die in het donker? Door onze voeten te richten op de weg des vredes. De passie van God voor deze wereld in nood, krijgt navolging in het leven van Zijn kinderen. Hij richt ons op en zet ons in beweging. Naar wie? Die buurman. Dat klasgenootje. Die asielzoeker op de boot. Die eenzame vrouw. Om iets van vrede te geven.
De weg van de vrede. Als wij ons aan Christus toevertrouwen, worden we ingeschakeld. Als lichtdrager. Vredestichter. Heel concreet: een kaartje, een telefoontje, een bemoedigend woord, een bezoekje, een arm om iemands schouder, een luisterend oor, een stil gebed, voor een jongere of een oudere, die weten wat duisternis is.
5. Dan kan het Kerst worden
Zacharias prijst God. Om zijn barmhartigheid. Geprezen zij de Heere. Hij heeft naar ons om gezien. Dankzij Christus is er hoop voor deze wereld, en voor ons, en voor allen die ons lief zijn. Laten wij ons aan Christus toevertrouwen, met heel ons hart en leven. Hij is onze lof waard. Glorie aan de Koning. Glorie aan God.
Gezegende Kerstdagen toegewenst. Amen.