Datum: 7 maart 2021
Download PDF
/
1. Openbaring vaak in het nieuws
Het laatste Bijbelboek blijkt telkens weer de gemoederen bezig houden. Onlangs kwam de evangelist Jaap Dieleman ermee in het nieuws. Als Bijbelleraar heeft hij allerlei theorieën over dit laatste bijbelboek ontwikkeld. Onlangs liet hij meer dan 5 miljoen exemplaren van een tijdschrift drukken en bij een groot deel van de Nederlanders in de brievenbus bezorgen. De ziekte van corona die nu over de wereld gaat is een teken van de eindtijd. Daar zal niemand het denk ik mee oneens zijn. Ziekten en epidemieën worden door Jezus zelf aangewezen in Mat. 24 als weeën, als tekenen die voorafgaan aan de wederkomst. Dieleman gaat nog verder als hij de overheid en de ontwikkelingen van het vaccin verbindt met het teken van het beest, waarover dit laatste bijbelboek in hoofdstuk 13 spreekt. Hij is trouwens niet de enige die dit doet. Nu is hoofdstuk 13 nog niet aan de orde, maar het laat zien dat het belangrijk is dat we dit laatste bijbelboek bestuderen.
De Reformator Calvijn durfde zich er niet aan te wagen, en dat is jammer. Want het is wel jammer als we het boek, omdat het moeilijk lijkt, maar naast ons neerleggen. In een eerdere preek heb ik erop gewezen dat Openbaring bedoeld is als een troostboek voor gelovigen die op deze wereld lezen. Jezus is Heer. Hij heeft de hele wereld in zijn hand. Niets glipt Hem uit handen. Ook de dingen die nog gaan gebeuren zijn bij Hem bekend. Dat mag ons vertrouwen geven. Van wat er nog gaat gebeuren, heeft God ons in in dit boek al iets onthuld, zodat we niet bang hoeven te zijn. Wat Gods Geest in ons werkt en gewerkt heeft, kan satan ons niet ontfutselen. Tegelijk is het ook een boek vol waarschuwing. Het komt er wel op aan om stand te houden, om trouw te blijven aan Jezus en aan Gods Woord. Daarom doet Johannes voortdurend ook een appel op zijn hoorders. Om standvastig te zijn in het gebed, om zich niet te laten imponeren door wat er gebeurt. Kortom: om gericht te blijven op Jezus, onze Heer en Heiland.
2. De bazuinen worden geblazen
De vorige keer zagen we dat na het openen van het zevende zegel er een grote stilte in de hemel kwam. Een indrukwekkend moment. In deze stilte werden de gebeden van de gelovigen op het altaar gelegd en voor Gods aangezicht gebracht. De gebeden om recht en om de komst van Gods Koninkrijk. Maar voordat Gods Koninkrijk op aarde doorbreekt, zal er nog heel wat gebeuren. Er komen zeven engelen met zeven bazuinen. Deze engelen onthullen Johannes iets van wat er gaat gebeuren. Elke bazuin weer een nieuw element.
De bazuin. Vermoedelijk is het een ramshoorn of sjofar. Het blazen op de sjofar heeft in het Oude Testament verschillende betekenissen. Het kon gebruikt worden om het volk te verzamelen, als er iets belangrijks was; het werd ook wel gebruikt als sein voor de aanval of als een waarschuwing voor naderend gevaar. Soms kondigde de sjofar het oordeel van God aan, zoals in Joël 2. Hier in Openbaring 8 kondigen de engelen aangrijpende dingen die op aarde gaan gebeuren. Ze vormen een oordeel van God over wat er op aarde gebeurt, doordat Hij zijn bescherming terugtrekt, en de aarde en mensen vatbaar wordt voor gevaar en kwaad.
De beschrijving van de gebeurtenissen die volgen op het blazen van de (eerste vijf) trompetten lijkt sterkt op de tien plagen in Egypte (Ex.7-12), met name aan de eerste, zevende, achtste en negende plaag. En ten opzichte van de zeven zegels, zien we een toename. Ging het toen om een kwart van de aarde, hier gaat het om een derde. Er zit progressie in. God trekt zijn bescherming terug, maar dat doet Hij met een duidelijk doel: dat mensen zich bekeren van hun daden, van wat slecht is en Hem niet eert.
3. De eerste vier bazuinen
De eerste bazuin onthult dat door hagel en vuur, vermengd met bloed (vermoedelijk moeten we hier denken aan een roodkleurige regen, door woestijnzand; in het gebied rond de Middellandse zee kan de regen vermengd zijn met rood zand van de sahara), bomen en gras verbranden. Grote veranderingen in het klimaat: warmte van de zon, overvloed aan hagel en regen, maken veel kapot op aarde.
Bij de tweede bazuin valt er iets vanuit de hemel in de zee, waardoor er veel vissen sterven en schepen vergaan. We zouden kunnen denken aan een meteoor of komeet, die met grote impact de aarde raakt. Er zijn ook wel uitleggers die denken aan een kernramp, die grote impact heeft op de zee. Hoe we precies dit moeten duiden, weten we niet, maar de gevolgen zullen voor iedereen zichtbaar zijn.
Dat geldt ook voor de derde bazuin. Daar valt ook iets vanuit de hemel, op aarde, maar dan op de rivieren en bronnen die zoet water bevatten. Dit water wordt bitter en mensen sterven eraan. Ook hier wordt door sommigen wel aan een kernramp gedacht, maar dat hoeft natuurlijk niet. Verontreiniging door fabrieken of lozingen van chemicaliën kan ook een aanslag doen op het drinkwater. In Openbaring komen de dingen vaak van buiten, maar het is ook apocalyptische taal. Dat was de manier waarop men zich grote veranderingen op aarde voorstelde. Dat zien we ook bij de volgende bazuin.
De vierde bazuin heeft betrekking op de zon, maan en sterren. Een derde deel wordt verduisterd. Het licht op aarde wordt beperkt in duur en intensiteit. Komt dat door vervuiling in de atmosfeer? Zou kunnen. De gevolgen zijn dat het vaste ritme van dag en nacht zal veranderen.
Eerder al – in de preek over Openbaring 6 – heb ik er op gewezen dat in de apocalyptische taal, er een link is tussen de hemellichamen en het leven op aarde. Grote veranderingen op aarde zijn het gevolg van grotere veranderingen in het heelal. Veranderingen in de kosmos staan voor veranderingen op aarde.
En als we deze vier bazuinen samenvatten, dan zien we dat het heel veel omvat: de bomen en het gras (het groen op aarde, vruchtbomen en groenten), de zee en de vissen, het drinkwater en de vaste orde van dag en nacht. Het leven dus op aarde. De bazuinen onthullen wat er op aarde gebeurt als God zijn bescherming terugtrekt. Zijn oordeel is dat al deze dingen dus kunnen en gaan gebeuren. Ik denk dat we kunnen zeggen, wat we vandaag meemaken, in het klimaat, de opwarming op aarde, de schaarste van drinkwater. Daar moeten we niet vreemd van opkijken, in dit laatste bijbelboek is het al onthuld.
Natuurlijk niet bedoeld om fatalistisch te zijn. Het wordt al maar slechter, laat maar gebeuren. Nee, we zijn geroepen om het goede te zoeken voor mensen, voor onze kinderen. Het ontslaat ons niet van onze plicht, onze roeping om zorg te dragen, dat we zuinig met de aarde omgaan. Misschien kunnen we wel zeggen, dat we op al deze dingen invloed hebben, als we ons als christenen samen met mensen van goede wil, inzetten voor deze aarde. Het oordeel van God is nooit een noodlot. Het is een oproep tot inkeer en bekering. Tot bewustwording, Als we niet gehoorzamen, dan kan dit allemaal gaan gebeuren. Daarom het appél: hoor wat de Geest tot de gemeente zegt. Zoek Jezus. Laat je door Hem gezeggen. Dan kan God het oordeel ook opheffen. Dan kunnen dingen ook anders gaan. Daar zijn in de Bijbel talloze voorbeelden van. Denk aan Nineve en Jona. ‘En God deed het niet’, omdat de stad tot inkeer kwam.
Nu de vijfde en zesde bazuin. Die zijn van een heel ander karakter.
5. de Vijfde bazuin
Bij het blazen op de vijfde bazuin ziet Johannes een ster uit de hemel op aarde vallen. Deze keer is het een bovennatuurlijk wezen of een engel. Hemelse wezens worden in de Bijbel soms met sterren vergeleken. Dit wezen krijgt een sleutel en opent de put van de afgrond. De afgrond is de onderwereld, de verblijfplaats van demonen, de gevallen engelen. De plek waar de duivel later ook opgesloten wordt. Er stijgt zwarte rook op. Beeld van de machten van de duisternis. De demonen die eruit komen worden vergeleken met sprinkhanen. Voor die tijd een bekend beeld. Sprinkhanenplagen waren niet ongebruikelijk. Ze vreten alles kaal. Ze hebben een enorme vernietigingsdrift. In de verzen 7 t/m 10 worden ze verder beschreven. Helemaal uitvergroot. Paarden tot de tanden bewapend. Borstharnas. Vleugels. Venijnige staarten. Ze zien er uit als oorlogsmachines. En: vers 11: ze hebben ook een koning over zich: Abaddon, Apollyon, in het Grieks. De verderver. Termen die voor satan gebruikt kunnen worden.
Het zijn onderaardse wezens. Demonen dus. Zij richten zich op de mensen die niet het zegel van God hebben. Zij die niet geloven, die niet het stempel van de Geest hebben, die zijn hun doelwit. Daar richt satan zijn pijlen op. Hij gaat ze pijnigen. Het zijn kwelgeesten. Wat is het gevolg: mensen zullen de dood zoeken maar niet vinden. In andere woorden: hun leven zal zo uitzichtloos zijn, dat ze maar liever dood willen. Geen hoop en geen perspectief. Depressiviteit. Levenslust is weg. Een diepe wanhoop. Mensen zijn levensmoe.
[CBS 2019 1811 mensen omgekomen door zelfdoding; CBS 2019 Euthanasie 6361 (van 17.900 concrete verzoeken, uit grotere groep van 67.700 van op langere termijn)]
De opstapeling van problemen is gewoonweg te groot. Een enorme aanval op de geest, op het denken van mensen. Vijf maanden lang, vers 5. Dat is de levensduur van een sprinkhaan. Van het voorjaar tot de zomer. Een bepaalde tijd dus. Vergeleken met een wee in vers 12. Een hevige aanval van satan.
Pijlen van misleiding, ontmoediging, wantrouwen, ontrouw, verbroken relaties. Etc. Er is zoveel wat ze kapot kunnen maken. We zien ook vandaag de ontwrichting van deze demonen op alle terreinen van de samenleving. In de gezinnen. De vaste familiestructuren brokkelen af. Wantrouwen overheerst. In de samenleving en de politiek. Machthebbers die hun macht gebruiken ten koste van anderen, zodat mensen in het land geen leven meer hebben. En liever dood wensen te zijn. Milities die dood en geweld zaaien, religieus geïnspireerd, in dienst van de grote Verderver.
Maar ook hier is het van belang, dat we mensen niet aan hun lot overlaten. Dat we als christenen onze positie in de samenleving innemen. Want als geen ander weten wij van hoop, van een ander leven, van Jezus die de Rots is. Mogen deze woorden ook een appel op ons zijn, om op onze post te blijven, als bakenen van hoop, wegwijzers naar Jezus die leeft en hoop geeft.
6. De zesde bazuin
Bij deze zesde bazuin geeft de stem van een engel, vanuit het altaar, de opdracht op vier engelen, die gebonden zijn, los te laten. Het feit dat ze gebonden zijn, betekent dat het gevallen engelen zijn, kwade engelen, machten van het kwaad. God trekt Zijn bescherming verder terug. Waarom? Vers 20 en 21 leggen dat uit: omdat mensen in de ban zijn van afgoden, ze elkaar naar het leven staan en vermoorden, ontucht, ze gaan vreemd en plegen diefstal. Tegen alle regels van God wordt gezondigd. Daarom dus.
En deze engelen voeren troepen aan. Paarden die voluit bewapend zijn. Ook hier wordt weer een verband gelegd met oorlogstuig. Is het een vorm van chemische en nucleaire oorlogvoering? Dat weten we niet. Maar de paarden zijn wel verbonden met oorlog. Dus het gaat hier om oorlogen op aarde. Geweld en bloedvergieten. Met als gevolg dat veel mensen op aarde sterven. Een derde deel zelfs. De legers worden – achter de schermen – door kwade engelen aangevoerd. Het zijn echte Hell’s Angels.
Terugkijkend in de geschiedenis raak je onder de indruk. Alleen al in de 20e eeuw waren er 24 grote oorlogen en zijn er in totaal ongeveer 160 miljoen mensen om het leven gekomen. Ongelofelijk. En op veel plaatsen gaat het in de 21e eeuw nog door.
Je zou zeggen: alle reden om wakker te worden en het over een andere boeg te gooien. Maar nee, het gaat nog steeds door. In het klein: diefstal, moord, ontucht; maar ook in het groot. Alles moet wijken voor de afgoden van geld, macht en sex.
Zo eindigt hoofdstuk 9. Een somber einde. Om moedeloos van te worden …
7. Tot waakzaamheid geroepen
Drie dingen zijn belangrijk:
1. besef dat achter alles wat we zien, in de media en de krant, een strijd plaatsvindt in de hemelse gewesten. Satan probeert het leven op aarde hier op allerlei manieren te verstoren en te ontwrichten. We hebben de strijd niet tegen vlees en bloed. We moeten dieper kijken, en ook in ons gebed krachtiger bidden tegen de verstorende invloed van satan.
2. Satan krijgt alleen invloed als mensen hem ruimte geven. Door met occulte dingen bezig te zijn of door te zondigen. Zo krijgt satan ingangspoorten. Voet aan de deur. Denk aan Paulus in Efeze 4: geef de duivel geen plaats.Voor ons belangrijk dat we satan geen ruimte geven. Dat we toegewijd leven aan God. Gehoorzaam zijn aan zijn geboden. Dat is de beste bescherming.
3. Dat het allerbelangrijkste nu is, dat we het eigendom van Christus zijn. Weten wij ons leven in Zijn Hand? Hij is de hemelse Heer die alle macht heeft. Bij Hem zijn we veilig. Elke dag weer mogen we ons leven in Zijn hand leggen. Hij zorgt ervoor dat de poorten van de hel de gemeente niet zullen overweldigen. Ook ons leven is veilig in Zijn hand. Dat is de troost die dit laatste bijbelboek ons wil geven.
De zes bazuinen vormen de megafoon van God. God roept ons door dit alles toe: Ik ben de Alpha en de Omega. Ik sta aan het begin en het einde. Mij is gegeven alle macht in hemel en aarde, zegt Jezus. Daarom: richt je op Hem. Hij is het Lam dat voor ons zijn leven gaf. Hij is de Leeuw van Juda die heel de toekomst in Zijn handen heeft. In dat vertrouwen mogen we leven. Wat er ook gebeurt en nog gebeuren zal. Sterk in Zijn kracht, gericht in Zijn bescherming.
Amen.