Datum: 8 februari 2015
Download PDF
/
1. Inleiding
Als iemand u recht op de man af zou vragen: ben jij een wedergeboren christen?, wat zou u of jij dan antwoorden? Zou je ja zeggen of zou je het moeilijk vinden om daarop antwoord te geven. Ik kan me voorstellen dat je de vraag verwarrend vind. Een wedergeboren christen. Je bent toch christen of je bent het niet? Zijn er dan verschillende soorten christenen? Dat wordt door de vraag gesuggereerd, maar eigenlijk kan dat toch niet?! Je gelooft in de Here Jezus of je gelooft niet in Hem. Het is het een of ander.
In Amerika, is de vraag of je een wedergeboren christen bent helemaal niet zo vreemd. Het was met name de evangelist Billy Graham die zich hiervoor sterk gemaakt heeft. Hij kwam in zijn bediening zoveel mensen tegen, die zeiden christen te zijn, maar bij wie je dat in de praktijk van hun leven niet echt kon merken. Ze waren in naam wel christen, maar kenden niet echt het leven uit God. Ze waren niet echt wedergeboren. Zo ontstond er een beweging van born-again-christians. Christenen die wedergeboren zijn. Als je even googled op de term ‘born-again’ kom je heel veel websites tegen met allerlei uitleg en tips hoe je het kunt worden. Born-again staat voor de geestelijke vernieuwing die door de Heilige Geest in je leven gewerkt wordt. Het is sinds die tijd een begrip geworden. Amerika heeft verschillende presidenten gehad die zeiden born-again-christians te zijn. In de praktijk alleen bleek er heel wat op hun levenswandel aan te merken te zijn.
Daarom is het goed dat we vanmiddag bij dit thema stil staan en de vraag onder ogen zien wat is nu eigenlijk wedergeboorte? Wat gebeurt er bij de wedergeboorte en hoe is het zichtbaar? Laat ik dat met een voorbeeld duidelijk maken.
Stel dat het gras in je tuin toe is aan vervanging. Het ziet er niet meer goed uit, veel onkruid erin en op sommige plekken is het dood. Je besluit het eruit te halen en het gazon opnieuw in te zaaien. Het voorjaar is daar goed geschikt voor. Het is een hele klus om de aarde helemaal klaar te maken. Maar dan komt het moment dat je iets gaat zaaien. Je strooit het zaad. Je bedekt het en geeft het water. De eerste tijd zie je nog niets, maar na verloop van dagen komen er kleine groene sprietjes boven de grond. Sprietjes die uit groeien tot gras – of als je ander zaad in de grond hebt gestopt – tot een plant, die later vrucht gaat dragen. Nou, zo kun je het je voorstellen. Het zaad is het evangelie, het Woord van God. Dat wordt gezaaid. In de grond zit het zaad. Je ziet er niets van. Het lijkt dood. Maar na enige tijd begint het te ontkiemen en komt het tot leven. Dat proces is de wedergeboorte. Daarna komen de sprietjes of het plantje boven de akker, dat is het plantje van het geloof. En dat plantje, gaat vrucht dragen, de vrucht van bekering en toewijding aan God. De wedergeboorte gaat over datgene wat onder de grond gebeurt. Wat we niet zien. Waar we ook geen grip op hebben. Maar wat helemaal Gods werk is. Dat waar de Here God zelf zorg voor draagt. Wij mogen het evangelie horen, we worden opgeroepen om in de Here Jezus te geloven. Dat is onze verantwoordelijkheid. Maar ondertussen is God bezig in het verborgene, om ons hart te openen, zodat we het evangelie niet alleen horen maar ook gaan geloven. In de wedergeboorte zorgt God daarvoor. Dat we levend gemaakt worden, dat we innerlijk, in ons hart en denken door de Heilige Geest vernieuwd worden.
2. Tekst
En dan zijn we ook gelijk bij het bijbelgedeelte, want het gesprek dat de Here Jezus met Nicodemus heeft, gaat over dat stille werk van God. Waarvan je wel de vruchten ziet, de gevolgen, maar wat in de stilte plaats vindt. Net als de wind: je hoort wel het geluid, je ziet de bladeren bewegen, maar waar de wind vandaan komt en waar hij naar toegaat, daar krijgen wij niet de vingers achter. Dat gaat ons begrip te boven. Zo is het met de wedergeboorte ook. Het is Gods werk op de achtergrond, in de diepte, in de stilte.
Het gesprek met Nicodemus is een heel boeiend en ook belangrijk gesprek. We zijn vaak geneigd om Nicodemus in een negatief daglicht te zetten. Iemand die Jezus niet als de Zon van God ziet en een leraar die het allemaal nog niet goed begrepen heeft, en er eigenlijk niet echt openstaat voor wie Jezus is en wat Hij vertelde. Maar zo negatief moeten we niet naar Nicodemus kijken. Het gesprek met Jezus heeft zoveel indruk op hem gemaakt, dat hij later Jezus is gaan volgen. In Joh. 7 verdedigt hij Jezus in een gesprek met de farizeeën en in Joh. 19 gaat hij naar het graf om Jezus te zalven en te begraven. Het feit dat hij ’s nachts naar Jezus komt is voor Joden niet ongebruikelijk. Het zijn de dagen van het paasfeest, en op de avond – na zonsondergang – zijn de feestelijkheden voorbij. Dan is er alle ruimte voor een goed gesprek. De koelte van de nacht is goed voor een ongestoord gesprek. We proeven ook waardering uit de woorden van Nicodemus. U bent van God afkomstig. Niemand kan die wonderen doen die u doet, als God niet met hem is. Nicodemus staat net als vele anderen sympathiek tegenover Jezus. Hij is een leraar van Israël, maar er is één ding dat hij nog moet leren. Één ding is nodig, meer niet, om het Koninkrijk van God binnen te gaan.
Wat is dat ene nodige? Je moet opnieuw geboren worden, zegt Jezus tegen Nicodemus. Als je niet opnieuw geboren wordt, kun je het Koninkrijk van God niet zien, kun je dat Koninkrijk niet binnengaan. Nicodemus begrijpt niet precies wat Jezus bedoelt. De farizeeën geloofden namelijk dat de wedergeboorte iets was voor het einde van de tijd. Dan zou God ons mensen uit de dood opwekken en een nieuwe hemel en aarde maken. In Mat. 19:28 lezen we dat. Daar zegt Jezus tegen zijn discipelen: in de wedergeboorte, als de Zoon des mensen op de troon van zijn heerlijkheid zal zitten, zult ook u zitten op twaalf tronen en de twaalf stammen van Israël oordelen. Het gaat om het begin: in de wedergeboorte. Dat is de dag dat alles nieuw zal worden. Nicodemus denkt aan de opstanding aan het einde van de wereld, maar nee, dat bedoelt Jezus niet. Wedergeboorte is niet iets voor straks, het begint nu al. Wedergeboorte is dat God toekomstige leven nu al je leven binnenkomt. Wedergeboorte gaat niet over de toekomst waarheen wij op weg zijn, maar over de toekomst die naar ons toekomt. Je moet – zegt Jezus – nu al opnieuw geboren worden. Nicodemus vat het niet. Je kunt toch niet opnieuw de buik van je moeder binnengaan? Er ontstaat een misverstand tussen hen beiden. Dat komt door de term die Jezus gebruikt in het Grieks: anothen. Dat woord kan ‘opnieuw’ betekenen, zo begrijpt Nicodemus het, maar het kan ook ‘van boven’ betekenen, en zo bedoelt Jezus het. Jezus heeft het over een geboorte die ‘van boven’ is, van boven af, vanuit de hemel. Een hemelgeboorte dus. Een geboorte die door de hemel wordt gewerkt. Bij hemel moeten we denken aan de Heilige Geest. Die speelt bij deze wedergeboorte namelijk een cruciale rol.
Dat blijkt ook uit het onderwijs van Jezus. Want wat lezen we? In vers 3 gaat het over opnieuw (van boven) geboren worden, in vers 5 over geboren worden uit water en Geest (water heeft met reiniging te maken en verwijst naar Johannes de Doper, doop van reiniging: zonden belijden en gewassen worden; geest verwijst naar Jezus, die doopt met de Heilige Geest; beide zijn nodig) en tenslotte vers 8: geboren worden uit de Geest. Drie uitdrukkingen die allemaal over hetzelfde gaan: opnieuw geboren worden is van boven geboren worden door de Heilige Geest. Dat is in het begin een onzichtbaar werk van God, net als de wind, je hoort zijn geluid, maar weet niet vanwaar hij komt en waar hij naar toe gaat; toch is dat werk echt en belangrijk.
3. Verdieping
Wedergeboorte. Van boven geboren worden door de Geest. Wat moeten we ons daarbij voorstellen? Je kunt het vergelijken zegt Jezus met de geboorte van een baby. Daar lijkt de wedergeboorte op. Want wat gebeurt er bij een geboorte?
Jongens en meisjes, dat weten jullie ook wel. Een baby die groeit in de buik van een moeder. In de kleine en donkere ruimte van de baarmoeder zit de baby, verborgen, in het donker, tot het moment van de bevalling. Als dan het moment van de geboorte er is, komen de weeën en wordt het kind naar buiten geperst. Een pijnlijk gebeuren, zowel voor moeder als voor kind. Maar als het er dan eenmaal uit is, dan haalt het heel diep adem, en begin te huilen. Dan pakt de moeder het op de borst, wordt de navelstreng afgebonden, komt even later de placenta eruit. En als alles zo goed gaat, is het kind geboren. Waarom vergelijkt Jezus het tot geloof komen met een geboorte? Nou, ik denk hierom:
(1) vanwege het grote verschil. Eerst zit de baby helemaal opgerold in de baarmoeder, in zichzelf gekeerd, in het donker, en hoort alleen vage geluiden en stemmen, maar bij de geboorte verandert dat. Dat komt hij in een wereld die zoveel groter is, met mensen, zijn vader en moeder, geluiden, kleuren, en zoveel dingen meer. Zo is het – zegt Jezus – wie tot geloof komt, wordt in een nieuwe wereld geboren. De wereld van het Koninkrijk van God. Bij de wedergeboorte ga je die wereld binnen. Een wereld die oneindig veel groter, mooier en heerlijker. Het is de wereld van God. Van die God die Schepper is. Met zijn ongekende mogelijkheden en zijn oneindige kracht. De wereld waarin Zijn beloften gelden: voor Mij is niets onmogelijk. Ik heb alle macht in hemel en aarde. De wereld waarin wij Zijn Stem gaan horen. Ik heb je lief mijn kind, je bent van Mij. Mijn schapen horen Mijn stem. Het koninkrijk is de wereld waarin de Here Jezus koning is. Waarin Hij het voor het zeggen heeft. Het is het koninkrijk van Gods geliefde Zoon, waarin dus alles draait om de liefde. Het is de wereld waarin mensen tot hun bestemming komen, en waarin God alle eer krijgt. Daarom is de geboorte zo’n geschikt beeld, want het gaat om het binnengaan in een wereld van heel andere dimensies en mogelijkheden. Namelijk de dimensies en mogelijkheden van God.
(2) En er is nog iets, bij de geboorte, gaan we met een diepe zucht of schreeuw aan het leven op aarde beginnen. Zo is het ook hier zo, de wedergeboorte heeft alles met die levensadem te maken. In de wedergeboorte draait alles om de Heilige Geest. Het is uit de Geest geboren worden. Wie tot geloof komt in de Here Jezus, is door de Heilige Geest opnieuw geboren, van boven geboren. En gaat door de Geest het koninkrijk van de Vader binnen.
Dus gemeente, wat gebeurt er bij de wedergeboorte? Er vindt een verandering plaats, die door de Heilige Geest in het hart gewerkt wordt. Wat doet de Heilige Geest dan in het innerlijk van de mens?
3a. Hij opent het hart, dat gesloten was.
Kijk maar naar Lydia. De Here opent haar hart, zodat ze acht geeft op het Woord dat Paulus sprak tot haar. Er komt liefde voor Jezus.
3b. Hij maakt zacht en gevoelig wat hard is.
Kijk maar naar Paulus, een driftige en fanatieke man, maar door de werking van Gods Geest is hij meer liefdevol en zachter van karakter geworden.
3c. Hij reinigt wat vuil is.
Kijk maar naar de Samaritaanse vrouw bij de waterput, hoe ze in de ontmoeting met Jezus, haar zonden belijdt.
3d. Hij vernieuwt onze wil.
De onwil wordt weg genomen. Kijk maar naar Paulus. Eerst vervolgde hij de gemeente, later wordt hij een volgeling van Jezus. De Heilige Geest breekt het verzet tegen God, en er groeit verlangen om de Here te gehoorzamen.
4. Opnieuw de vraag
Als je dit zo allemaal hoort en ik zou u of jij opnieuw die vraag zou stellen: bent u wedergeboren? Wat zou je dan antwoorden? Herken je iets van het werk van Gods Geest in je leven? Ik las van een broeder die een gesprek had met een bejaarde vrouw. Lichamelijk zwak, haar verstand nog helder. Hij vroeg haar: bent u opnieuw geboren? Ach zei ze, mijn zonden zijn te groot. Hij vroeg haar: hebt u daar dan geen vergeving voor gevraagd. Ze zei: ik doe dat telkens weer, maar hoe kan ik weten dat mijn zonden vergeven zijn? Toen vroeg hij haar: Heeft u de Here Jezus lief? Ze zei: ik heb zoveel te korten in mijn leven. De man drong aan: hebt u de Here Jezus lief? Toen keek ze de broeder aan: ik heb Hem onnoemelijk veel lief. Ik kan hem niet missen! Toen antwoordde de broeder: dan bent u wederom geboren, want anders kunt u niet zeggen, dat u van de Heiland houdt.
Dat is ook wat er in de DL staat, in artikel 13: zij weten en gevoelen, dat zij door de genade van God met het hart geloven en hun Zaligmaker liefhebben. Dat is de kern van de wedergeboorte. Wie Jezus werkelijk liefheeft, mag zeker weten dat hij wedergeboren is!
Liefde tot de Here Jezus is het beste bewijs van het werk van Gods Geest in je leven. Hoe kan het ook anders, als je beseft wat Jezus voor je heeft gedaan. Nog even terug naar het beeld van de geboorte. In die tijd liep iedere barende vrouw het gevaar om aan de geboorte van haar kind te overlijden. Het kind dat geboren wordt, wordt geboren door de pijn en het lijden heen van iemand anders. Zo is het in het geloof eigenlijk net zo. Wij komen tot geloof, we worden wedergeboren, dankzij de pijn en het lijden van iemand anders. Namelijk van de Here Jezus. Hij stierf aan het kruis, zodat wij kunnen leven, opnieuw geboren kunnen worden. Dat is het prijskaartje van de wedergeboorte. Omdat onze natuur van huis uit zondig is en onder het oordeel van God valt. Maar Jezus heeft die pijn willen dragen.
De pijnlijdende vrouw herinnert zich de pijn van de bevalling niet meer omdat zij blij is met haar kind. Wanneer Jezus naar ons kijkt, weet Hij dat al zijn pijn en lijden, zijn dood aan het kruis, het waard was. “Ik ben degene die bevalt. Ik ben degene die zijn leven geeft.” Zo lang wij dit niet zien en geloven, kunnen wij niet opnieuw geboren worden. Wij kunnen alleen opnieuw geboren worden wanneer wij berouw tonen en de genade van God aanvaarden en geloven en rusten in wat Jezus Christus gedaan heeft aan het kruis voor ons.
5. Pas het begin
Een belangrijk thema, dat Jezus aan de orde stelt. Bemoedigend, omdat God in de stilte alles doet wat nodig is, om mensen in Jezus te laten geloven. Maar één ding moeten we niet vergeten: wedergeboorte is pas het begin. Wie door de deur het Koninkrijk binnengaat, zal zien, dat er nog zoveel meer te ontdekken valt in het leven met God. Het nieuwe leven dat door de Geest gewerkt wordt, zal ook verder vrucht dragen.
Dat zien we ook bij Nicodemus. Als Jezus gestorven is, gaat hij samen met Jozef van Arimathea het lichaam zalven en begrafen. Dat was in die tijd werk voor vrouwen en slaven. Maar Nicodemus voelt zich daar niet te goed voor. De ontmoeting met Jezus heeft zijn leven definitief veranderd. Zijn trots was verdwenen. Hij was nu zowel moedig als nederig. Hij schaamt zich niet langer voor Jezus.
Zo is het in geloof ook. Als we tenminste Gods Geest in ons leven laten werken. Er is altijd het gevaar, dat we geestelijk aan de navelstreng blijven vast zitten, en niet toekomen aan groei in het geloof, aan opwassen in de genade. Dat kan, maar dat is niet de bedoeling. Gods Geest wil heel ons leven vernieuwen. Het is mooi om te zien hoe dat uitpakt. Als je het NT verder nakijkt op wat er verder over de wedergeboorte gezegd wordt. Dan kom je hele mooie dingen tegen. Wie uit God geboren is, is een kind van God geworden (Joh. 1:12-13). De Geest verzekert je dat je echt een kind van God mag zijn. Wie uit God geboren is, doet geen zonde (1 Joh. 3:9). Dat wil zeggen: Een gelovige kan wel in zonde vallen, maar het heeft zijn hart niet langer. Hij zal er tegen strijden. Wie opnieuw geboren is, is gehoorzaam aan de waarheid (1 Pet. 1:22-23). Gehoorzaamheid aan het Woord van God is ook een vrucht. Wie uit God geboren is, heeft zijn broeder lief (1 Joh. 4:7). Wedergeboorte wordt ook zichtbaar in hoe wij als broeders en zusters met elkaar omgaan en in hoe wij elkaar liefhebben. Wie uit God geboren is, overwint de wereld (1Joh. 5:4). De gelovige zal in de geestelijke strijd met behulp van Gods kracht, staande blijven.
6. Slot
Gemeente, wat een bemoediging, gaat het uit van dat gesprek van Jezus met Nicodemus. Omdat de wedergeboorte het werk van God is, is het een enorme bron van troost. Er is hoop voor de meest verharde en verstokte atheïst. En de grootste godloochenaar kan God tot verandering brengen. Het is een stil, maar tegelijk zeer krachtig, bovennatuurlijk werk van God, niet zwakker of geringer dan de schepping of de opwekking van de doden (DL. III, 12).
Dat geeft hoop, ook voor Israël. Nicodemus is later tot geloof gekomen in de Here Jezus. Dat mag ook ons gebed zijn, dat velen tot geloof in de Messias zullen komen. Uit Israël, en ook uit de volkeren, ook uit Gouda.
God is getrouw, wat Hij belooft, doet Hij ook.
Amen.